مقاله ای از طلبه سطح 3 صبح امید آسمان، دیده بر زمین گشوده بود و مدینه، شب انتظارش را به دست صبح امید می سپرد که ناگاه در صبح دمی حیات بخش، آفرینش، تولّدی دوباره کرد ویازدهمین روشنگرش رابه هستی بخشید. عرش، به برکت میلاد جهان افروز امام عسکری علیه السلام بَزم شادی گستراند و باران صلواتش را بر سرای امامِ هدایت و هادی دین فرو فرستاد. زمین در تولّد نوگل بوستان ولایت، دامان سخاوتش را به روی طبیعت گشود و از عطر حضورش که الهام بخش جان ها بود، لبریز گشت. گل سوسن فضای مدینه در میلاد امام عسکری علیه السلام پر شده بود از عطرِ خدا و شمیم گل سوسن و پرواز فرشتگانی که به طواف خانه دوست می آمدند تاتبریک خدا را در میلاد کودکی که زمین انتظارش را می کشید، به دامان ولایت امام هادی علیه السلام بیفشانند، و مژده رسان امامتی گردند که وجودش، روشنگر تیرگی ها و گشایش بخش قلوب انسان های اندوهناک است و عنایت بی نهایتش، کلید جمله برکت ها و تمامی نعمت هاست. او موعودی را بشارت دهنده است که ظهورش، سپیده دمی است به سوی روشنایی و مرهمی است بر تمامی رنج ها و مقصد همه رفتن ها و رسیدن هاست. به یادِ مِهر امام هادی علیه السلام فرزند خویش را که در هشتم ربیع الثانی232 ه . ق در مدینه دیده به جهان گشود، به یادِ عموی بزرگوارشان که «ریحانة الرسول» و «سید جوانان بهشت» و پرتوافشان سخاوت و زیبایی و کرامت بود، «حسن» نامیدند و کنیه او را «ابومحمّد» نهادند. امام حسن عسکری علیه السلام در سال 254 ه . ق پس از شهادت پدر ارجمندشان، بر مَسند امامت نشستند و این در حالی بود که از حیات پر برکتشان، 22 بهار می گذشت. مدّت امامت آن حضرت 6 سال و عمر شریفشان 28 سال است. امام عسکری علیه السلام در هشتم ربیع الاوّل سال 260 ه . ق به دسیسه معتمد عبّاسی مسموم شدند و به شهادت رسیدند. مرقد مطهّر آن امامِ هُمام، در کنار پدر بزرگوارشان در شهر سامرّا قرار دارد. گوهر حُسن سیمای امام عسکری « علیه السلام » را چنین توصیف کرده اند: «امامْ گندم گون، درشت چشم، نیکوقامت، خوب روی وخوش اندام بود و هیبت و جلالی تمام داشت». امام عسکری« علیه السلام » در اَوان کودکی بودند که همراه پدر گرامی شان، توسّط متوکل عبّاسی از مدینه به سامرّا تبعید گردیدند و به دلیل سکونت اجباری توسط حکومت وقت در مرکز عَسکر (لشگرگاه)، ایشان و پدر بزرگوارشان «عسکریین» لقب یافته اند. از القاب دیگر حضرت «ابن الرضا»، «سراج»، «نقی» و «زکی» است. مبدأ نور خورشید وجود امام عسکری علیه السلام در دامان مادری تابیدن گرفت که از بانوان پارسا و دانشمندِ زمانِ خویش بود. زُلالی مادر آن حضرت را همین بس که چون آن بانوی پاک به همسری امام هادی علیه السلام درآمد، آن حضرت در شأن او فرمودند: «[تو] پاک شده از هر آفت و نقص و پلیدی و ناپاکی هستی». مادر امام عسکری علیه السلام دارای نام های متعدّدی می باشند؛ از جمله: حُدَیث، سوسن و جدّه ـ مادر بزرگ حضرت مهدی(عج) ـ . در مورد شایستگی ایشان روایت است که: پس از شهادتِ امام حسن عسکری علیه السلام یکی از پیروان آن امام هُمام به نزد عمّه مکرّمه آن حضرت «حکیمه خاتون» آمد و در ضمن پرسش هایی، از ایشان پرسید که در عصرِ غیبتِ حضرت مهدی علیه السلام پیروانِ آن امام، به چه کسی پناهنده شوند؟ حکیمه خاتون در جوابش فرمود: به جدّه، مادر امام حسن عسکری علیه السلام . آفتاب آمد دلیل آفتاب در روایات بسیاری که از امام هادی علیه السلام نقل شده، بر امامت و جانشینی امام حسن عسکری علیه السلام تصریح گردیده است. یحیی بن یَسار عنبری که از یاران امام هادی است، در این باره می گوید: حضرت هادی علیه السلام چهار ماه قبل از شهادت، فرزندشان امام حسن عسکری علیه السلام را، امام و جانشین پس از خود معرفی کردند و گروهی از پیروانشان را بر این مطلب گواه گرفتند. نیز حضرت عبدالعظیم حسنی از امام هادی علیه السلام نقل می کند که حضرت فرمودند: «امامِ پس از من، فرزندم حسن است. پس چگونه خواهد بود حال مردم با جانشین و امام پس از او». علی بن مهزیار نیز می گوید: به امام هادی علیه السلام عرض کردم: اگر خدای نکرده شما در گذشتید، به که روآوریم؟ فرمودند: «عهد امامتم به بزرگِ فرزندانم [امام حسن عسکری علیه السلام ] می رسد». در حریم دوست وجود مبارک حضرت عسکری علیه السلام چشمه سار عبادت و تضرّع به درگاه حضرت حق بود و چه بسیار گمراهانی که با مشاهده عبادت ها و مناجات های خالصانه حضرت، به یاد خدا می افتادند و به راه راست هدایت می شدند. در ستایش حضرت نقل است که ایشان را از طرف طاغوت وقت دستگیر و زندانی کردند. رئیس زندان شخصی به نام «صالح بن وصیف» بود. چند نفر از وابستگان خلیفه عباسی نزد او آمدند و از او خواستند که درزندان بر امام سخت بگیرد. صالح پاسخ داد: چه کنم؟ دو نفر از سنگ دل ترین و خشن ترین افرادی را که می شناختم، مأمور شکنجه حسن بن علی علیه السلام نموده ام، ولی آن ها چنان تحت تاثیر معنویّت آن حضرت قرار گرفته اند که خود از عابدان و زاهدان گشته اند. آن ها می گویند: ما با دیدن فردی که دائم در حال عبادت و راز و نیاز با معبود خویش است، نه سخن می گوید و نه به چیزی سرگرم می گردد، لرزه بر انداممان می اُفتد و آن چنان منقلب می گردیم که نمی توانیم خود را از عبادت و تضرّع به آستان ربوبیّت نگه داریم. طاغوت های زمان امام حسن عسکری علیه السلام در مدّت کوتاه امامت خویش، با سه نفر از خلفای عباسی که هر یک از دیگری ستمگرتر بودند، معاصر بود. این سه تن عبارت اند از: مُعتزّ عبّاسی، مُهتدی عباسی و معتمد عباسی. خلفای عباسی، از موقعیّت مهم اجتماعی امام علیه السلام در نزد مردم بسیار درهراس بودند، به همین جهت به شدت از ارتباط ایشان با پیروانشان جلوگیری می کردند. تدابیر امنیتی که از طرف طاغوت های وقت برای جلوگیری از پرتوافشانی امامت آن حضرت صورت می گرفت، به حدی بود که «عثمان بن سعید عَمری» از نمایندگان و یاران امام عسکری علیه السلام در زیر پوشش روغن فروشی می توانست با آن حضرت ملاقات کند و مجبور بود وُجوهی را که پیروان آن امام برای ایشان می فرستادند، در ظرف ها و مشک های روغن قرار داده و به دست آن حضرت برساند. نمایندگان امام حضرت عسکری علیه السلام به دلیل جور و خفقان حاکم بر زمانشان، برای رسیدگی به امورشرعی و مسائل مهمّ زندگی پیروانشان، مجبور بودند که در نقاط مختلف کشور اسلامی، نمایندگانی داشته باشند. برخی از این نمایندگان، عبارت اند از: احمد بن اسحاق اشعری قمی نماینده امام درقم که از اصحاب خاص حضرت عسکری علیه السلام به شمار می رود و مسائل اهل قم را نزد امام می برد و پاسخ می گرفت؛ ابراهیم بن عَبْدُه نماینده امام در نیشابور؛ احمد بن اسحاق رازی نماینده امام در ری؛ و نیز ابراهیم بن مهزیار اَهوازی و عُثمان بن سعید عَمْری که او مردی بزرگوار و موثّق و از بزرگان اصحاب و وکیلان امام هادی، امام عسکری و امام زمان علیهم السلام بود. سروش هدایت در نامه ای که امام حسن عسکری علیه السلام به ابن بابویه قمی، فقیه و محدّث بزرگوار نوشتند، آمده است: «ای بزرگ و مورد اعتمادم و ای فقیه من، علی بن الحسین القمی! خدا تو را بر آن چه مورد خشنودی اوست، موفق بدارد و در پرتو رحمتش، فرزندان شایسته ای در نسل تو قرار دهد. تو را به تقوای الهی و پرهیزکاری و بر پاداشتن نماز و دادن زکات [سفارش می کنم]؛ زیرا نماز از کسی که زکات نمی دهد قبول نمی شود. تو را سفارش می کنم به عفو کردن گناهِ دیگران، فرو بردن خشم، صله رَحِم، تفقّه در دین، هم پیمانی با قرآن، خوش خُلقی و امر به معروف و نهی از منکر. بر تو باد به خواندن نماز شب؛ هر که نماز شب را سبک بشمارد، از مانیست. پس توصیه مرا به کار بند و پیروانم را همین دستور ده. ارمغان ولایت امام حسن عسکری علیه السلام پیامی به پیروانشان دارند که در آن، به تعیین وظایفشان درپیمودن راه سعادت پرداخته اند. در بخشی از آن پیام آمده است: «شما پیروانم را دعوت می کنم به پرهیزگاری در دین، کوشش در راه خدا، راستگویی، ادای امانت به آن که چیزی به شما سپرده است؛ چه نیکوکار باشد چه گناهکار، سجده های طولانی و رفتار خوب با همسایگان که پیامبر بدان مبعوث شده است. از خدا بترسید و زینت ما باشید، نه خارِ چشم ما. هر نیکی را به سمت آورید و هر زشتی را از ما دور کنید». بر بالِ اندیشه در همیشه روزگار، انسان هایی هستند که عبادت را فقط به نماز و روزه بسیار می دانند، در حالی که از تفکّر و اندیشیدن در آیات پروردگار غافل اند و فاقد روحیّه تعبُّد و اطاعت گری محض از خدای متعال می باشند. امام عسکری علیه السلام برای روشنگری این افراد فرموده اند: «عبادت، به نماز و روزه بسیار نیست؛ بلکه عبادت، به تعبُّد بسیار و اندیشیدن در کار خدا و تفکّر در امر پروردگار می باشد». پندی ارزشمند امام عسکری علیه السلام همواره با رهنمودهای کارگشا و حکمت استوارشان، می کوشیدند تاپناهِ یاران وپیروان خویش در رویارویی با مشکلات و سختی ها باشند. از جمله آن ها، بخشی از پند و اندرزهای ارزشمند آن حضرت به یکی از اصحاب خویش است که می فرمایند: «تا آن جا که می توانی و تحمّل داری، از کسی خواهشی نداشته باش؛ زیرا در هر روز، روزی و خیری تازه است و بدان که اصرار در خواهش ها، وقار و ارزش آدمی را از بین می برد. پس شکیب ورز، تا خدا دری به رویِ تو گشاید که شایسته ورود باشد. چه بسا فراز و نشیبِ روزگارگونه ای از تأدیبات الهی باشد که خدامی خواهد بدان هابنده را ادب کند. بهره ها و نعمت ها، اوقاتی دارند؛ پس در میوه ای که هنوز نرسیده، شتاب مکن که به وقت خود از آن بهره خواهی برد». اعتدال و میانه روی افراط و تفریط، از مهم ترین مسائی است که مردم هر زمان با آن روبه رو هستند و از آن رنج می برند. امام عسکری علیه السلام در گوشه ای از فرمایشاتشان، ضمن توصیه به اعتدال و میانه روی می فرمایند: «بخشش را حدّی است، اگر از آن حد گذشت، اسراف است. دوراندیشی را مَرزی است، اگر از آن مَرز گذشت، ترس است. اقتصاد و میانه روی را میزانی است که اگر از آن بُگذرد، بُخل است. شجاعت را اندازه ای است که اگر از آن گذشته شود، نابودی است. شَرم و حیا را حدی است که اگر رعایت نشود، ضعف و ناتوانی خواهد بود». نکوهش منافق امام عسکری علیه السلام در نکوهش منافقان می فرماید: «بدترین بندگان، آدم دورو و دوزبان است؛ در حضور برادرش او را می ستاید و چاپلوسی می کند و در پَسِ او، به غیبت می نشیند وگوشت تن او را می خورد؛ اگر به برادر مؤمنش خیری برسد، بر او حَسَد می برد و اگر گرفتار شود، به او خیانت می کند». نفاق، آدمی را دروغگو، خیانت کار، پیمان شکن و فریب کار، بار می آورد و او را از شاهراه حقیقت دور می کند. شخص منافق، مظهر هرگونه بدی است؛ زیرا برای رسیدن به مقاصد پلید و نامشروع خویش، از هیچ کار بدی دریغ نمی کند و به هر پلیدی تن می دهد. فرد منافق، شایسته هیچ گونه اعتمادی نیست؛ زیرا منتظر فرصتی است که پنهانی ضربه خود را وارد نماید. شناخت نِفاق، مرهون تیزبینی و آگاهی بسیاری است و در راه این شناخت، هیچ غفلتی شایسته نیست.