یزدامروز؛ شهر یزد با توجه به وسعت بافت تاریخی منسجم و زنده خود اکنون به عنوان نخستین شهر تاریخی و زنده به نمایندگی از ایران اسلامی در آستانه ثبت جهانی یونسکو قرار دارد. این رویداد مهم تاریخی و فرهنگی به همت مسئولان شهری، میراث فرهنگی و مسئولان پایگاه میراث فرهنگی در حال پیگیری است به طوری که در هفته اول شهریور ماه امسال قرار است ارزیابان یونسکو بعد از تایید مقدمات، این ثبت جهانی را رقم زنند. همشهری برای اطلاع از نحوه ثبت جهانی و نوع فعالیت پایگاه ثبت جهانی میراث فرهنگی و درباره آخرین اقدامات پرونده بافت تاریخی یزد با مدیر پایگاه پژوهشی میراث فرهنگی وشهر تاریخی «مجتبی فرهمند» گفت و گویی ترتیب داده است که در زیر می‌خوانید.

ارزیابان یونسکو قرار است هفته اول شهریور برای ارزیابی پرونده به یزد سفر کنند. در این باره توصیح دهید.

این کارشناسان، برای ارزیابی ارزش‌های برجسته شهر تاریخی، وضعیت حفاظتی و نحوه مدیریت شهری را بررسی می‌کنند و مورد سنجش قرار می‌دهند. در ضمن، وضعیت خط عرصه، میراث و اصالت و یکپارچگی و خط آسمان شهر هم سنجیده می‌شود. در این ارزیابی وضعیت مکان‌ها و محورهای گردشگری میراث و نوع خدمات، محله پایلوت و پیاده سازی آن با هماهنگی ارگان‌ها بررسی می‌شود. در این سفر همچنین، نوع و میزان مشارکت مردم، در انجام امور و حفاظت از شهر تاریخی، وضعیت کمی و کیفی استادکاران و روش‌های اجرایی برای حفظ و مرمت بررسی خواهد شد، به طوری که در هفته اول شهریور ماه امسال قرار است ارزیابان یونسکو بعد از تایید مقدمات این ثبت جهانی را رقم زنند.

از نظر شما تا چه حد پرونده ثبت جهانی بافت یزد، پیشرفت داشته است؟

از نظر ما موضوع جهانی شدن بافت تاریخی یزد تا 60 درصد حل شده است. ارزیابان یونسکو شهریور ماه امسال به یزد خواهند آمد تا انسجام بافت تاریخی را مورد بررسی قرار دهند. همچنین پلان و مدیریت شهری نیز در این زمینه مدنظر داده خواهد شد. پس از ارزیابی‌های لازم از سوی یونسکو، پرونده مربوطه برای بررسی نهایی در خارج از کشور مطرح خواهد شد. لازم به ذکر است که شهرداری، شورای شهر، استانداری و میراث فرهنگی یزد هر گونه همکاری و اقدامات لازم را در زمینه ارزیابی‌هایی که قرار است از سوی یونسکو در شهریور ماه صورت گیرد، انجام خواهند داد.

محورهای اصلی پلان مدیریتی پرونده ثبت جهانی «بافت تاریخی» یزد چیست؟

این پلان برای حفاظت از زندگی در بافت تاریخی این شهر بر خلاف نگاه کنونی اهداف مهمی را مد نظر دارد از جمله حفظ اصالت و یکپارچگی شهر تاریخی، سازگار سازی توسعه شهر با شاخص‌های شهر تاریخی، جلب و به کارگیری مشارکت مردمی به ویژه ساکنان بافت تاریخی را در برنامه خود دارد. این پایگاه در به انجام رساندن این رسالت و رویداد مهم با همراهی استانداری، شهرداری و شورای شهر تلاش‌های زیادی را برای تهیه این پلان و پیگیری پرونده ثبت جهانی انجام داده است هر چند در ابتدای راه سنگ‌اندازی‌های زیادی هم وجود داشت.

وظیفه پایگاه ثبت جهانی میراث فرهنگی استان چیست و این پایگاه چه کارگروه‌هایی دارد؟

این پایگاه با کمک کمیته‌هایی که برای نظارت و کنترل همه اقدامات در محدوده عرصه جهانی شکل گرفته در قالب 9 کارگروه بر همه عملکرد‌های مرتبط با ثبت جهانی بافت تاریخی نظارت جدی دارد. این پایگاه دارای 2 کمیته فنی و راهبردی است که هر کدام وظایف خاص خود را در زمینه ثبت جهانی بر عهده دارند. این کمیته‌ها خود کارگروه‌های مختلفی دارند؛ از جمله کارگروه حفظ و احیا، فرهنگی و اجتماعی، بهداشت و سلامت، برنامه ریزی و توسعه اقتصادی،آموزش و پرورش که هر کدام بر حسب وظایف در امور مرتبط با ثبت وظیفه دارند. همچنین کمیته زیر ساخت و گردشگری و همچنین خدمات و توسعه شهری و امنیت از این 9 کارگروه هستند.

قرار است جشنواره‌هایی نیز در این خصوص برگزارش شود. چه برنامه‌هایی را در این زمینه در دست اجرا دارید؟

برای آشنایی بیشتر ساکنان بافت تاریخی به ویژه محله‌هایی که به عنوان پایلوت در جریان ثبت جهانی انتخاب شده اند مانند «محله شاه ابوالقاسم» جشنواره‌هایی برگزار می‌شود. در این محله به عنوان پایلوت قرار است پایش انجام شود و  این پایش در مقیاس بناها و اطلاعات ساکنان آن به روز رسانی می‌شود. این پایش شامل گزارش آسیب شناسی و ارائه راهکارهایی برای رفع آسیب‌ها خواهد بود. در ضمن محله زرتشتیان هم پایش می‌شود و عرصه‌های پر و خالی معابر با به‌روز رسانی نقشه آنها صورت خواهد گرفت. برگزاری جلسه‌های مختلف با کمیته زیرساخت و کارگروه‌های بافت تاریخی با حضور نمایندگانی از محله‌های تاریخی برگزار می‌شود. برج و باروی ایلخانی پایش شده است وتدوین طرحی به عنوان الگو برای بازارچه شاه‌ابوالقاسم و همچنین اجرای یک پارک درون‌محله‌ای با مشارکت اهالی در دست اقدام است.