عصر فرهنگ، رسانه های خبری منطقه در روزهای اخیر اخبار و شواهدی را دال بر حضور پر رنگ ارتش روسیه در سوریه و ارسال شماری زیادی تسلیحات نظامی به این کشور منتشر نموده اند. بر اساس گزارش خبرگزاری رویترز که به منابع لبنانی استناد کرده نیروهایی از روسیه در برخی علمیات نظامی در سوریه شرکت کرده‌اند. این منابع همچنین گفته‌اند که مشارکت روس‌ها در عملیات نظامی در سوریه هنوز محدود است و تنها تعداد کمی از نظامیان روس در عملیات حضور دارند و مشارکت آنها چندان زیاد نیست.

دولت آمریکا در همین رابطه اظهار داشته است که تحرکات اخیر روسیه در نزدیکی شهر ساحلی لاذقیه سوریه حاکی از آن است که مسکو قصد ایجاد یک پایگاه عملیات هوایی در آنجا را دارد. جف دیویس سخنگوی پنتاگون گفت جریان مستمری از افراد و تجهیزات در این ناحیه ساحلی مشاهده شده است.

باربارا پلت آشر خبرنگار بی بی سی در نیویورک می گوید مقام های آمریکایی همچنین نگرانند که افزایش حمایت روسیه به تقویت حکومت اسد در زمانی منجر شود که نیروهایش درحال عقب نشینی در میدان نبرد بوده اند و این تحول تلاش های اخیر برای یافتن راه حلی سیاسی برای بحران سوریه را دشوارتر کند.

در همین حال یک مقام آمریکایی، به خبرگزاری فرانسه گفته است که روسیه حمایتهای نظامی خود از حکومت بشار اسد را افزایش داده و خودروهای زره پوش و کشتی های حامل تانک و یک گردان نظامی به سوریه اعزام کرده است. این مقام آمریکایی که نخواست نامش شود، فاش کرد که هواپیماهای حمل و نقل نظامی از نوع «آنتونوف 124کندور» در فرودگاه دمشق فرود آمده اند. به گفته وی، این چهارمین گروه از هواپیماهای حمل و نقل نظامی روسیه در چهار روز گذشته است که به سوریه می رسند. وی افزود:« دو کشتی حامل تانک به بندر ساحلی طرطوس رسیده اند. همچنین بیش از 10 هواپیمای حامل پیاده نظام روسیه در فرودگاه باسل اسد فرود آمده اند.

با این حال مقامات روس نیز حضور نظامی خود در سوریه را رد نکرده اند. سرگی لاوروف، وزیر خارجه روسیه گفته است که هواپیماهای نظامی روسیه در پرواز به سوریه، تجهیزات نظامی و کمک‌های بشردوستانه حمل می‌کند، او اشاره کرد که افراد و کارشناسان روس ده‌ها سال است که برای انجام خدمات مشاوره‌ای در زمینه اسلحه و آموزش نظامی در سوریه حضور دارند.

لاوروف در همین حال تاکید کرد که چه بسا روسیه در صورت ضرورت، دست به اقدامات بیشتری در سوریه بزند. وزیر خارجه روسیه افزود که کشورش همچنان سلاح و تجهیزات در اختیار نیروهای سوریه قرار می دهد تا این کشور بتواند با تکفیری های گروه موسوم به داعش مقابله کنند.

مهار تکفیری ها / حفظ بشار اسد

سوریه تنها متحد روسیه در سطح خاورمیانه بوده و تنها پایگاه دریایی روسیه در مدیترانه در شهر طرطوس سوریه واقع شده است، لذا آینده سیاسی نقش بسزایی برای کاخ کرملین دارد. پوتین با حمایت مستقیم نظامی اخیر خود از دولت سوریه به صراحت نشان می دهد که موضع واشنگتن را مبنی بر اینکه برکناری بشار اسد، رئیس جمهور سوریه از قدرت راهی برای برقراری ثبات در خاورمیانه در درازمدت است، نخواهد پذیرفت.

پیشروی های داعش در کنار عقب نشینی های صورت گرفته از سوی ارتش سوریه در ماه های اخیر در کنار تجهیز گروه های مسلح دیگر از سوی ترکیه و عربستان سعودی، مسکو را بر آن داشته جهت حمایت از متحد خود وارد عمل شده و مانع از دست رفتن منافعش در خاورمیانه نگردد.

سیاست روسیه در قبال اوکراین نشان داد که ولادمیر پوتین بر خلاف سلفش حاضر به تبعیت محض از آمریکا نبوده و در پی احیای قدرت شوروی سابق است و برای تحقق خواسته های حاضر به پذیرش انواع فشارها از سوی غرب بوده است. به واقع رشد و نمو تکفیری ها در منطقه به دلیل تاثر روسیه از تحولات خاورمیانه ( حضور گسترده اتباع روس اعم از چچنی و داغستانی در صفوف تکفیری ها) زیان های گسترده ی امنیتی برای روسیه در برخواهد داشت. ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه تاکید کرده است که خطر داعش از مرزهای عراق و سوریه فراتر رفته است و کشورهای آسیای میانه را هم تهدید می کند. پوتین در سخنان اخیرش اظهار داشته است که «... ما نگران بازگشت تروریست های داعش به جمهوری های شوروی سابق هستیم.»

روسیه آن چنان که از گفتگوی لاوروف و کری برآمده است بر آن است که با آمریکا اتحاد مشترکی علیه چگونگی مبارزه با داعش ایجاد نموده و راه حلی سیاسی با وجود بشار اسد در ساختار برای آینده سوریه پیدا نماید. به باور کارشناسان روس می بایست تا پیش از فروپاشی مطلق ساختارهای امنیتی-سیاسی موجود در سوریه راه حلی که حاصل گفتگوهای طرفین است پیدا شده و ضمن تداوم مبارزه با تروریسم به ویژه داعش و النصره از بحران مهاجرین کاسته و درصدد تشکیل دولت ائتلافی در سوریه برآیند.

امتیاز گیری از آمریکا

تنش میان ایالات متحده آمریکا و فدراسیون روسیه این روزها بر کسی پوشیده نیست. مناقشه طرفین به ویژه بر سر اوکراین پس از سقوط دولت وابسته به روسیه در کیف و انضمام شبه جزیره کریمه به روسیه به حدی رسیده که تا کنون و پس از اتمام جنگ سرد سابقه نداشته است.

اعمال تحریم های سنگین بر روسیه نیز زمینه عقب نشینی پوتین از سیاست هایش را فراهم نکرده بلکه کرملین با در پیش گرفتن سیاستی تهاجمی واکنش های سهمگینی را از خود نشان داده تا آن جا که شماری از ناظران از پیش بینی احتمالی روسیه از کارت هایش در تحولات بین المللی من جمله بازی با کارت گاز خبر داده اند. روسیه به عنوان بزرگترین تولید کننده گاز جهان بخش عمده ای از نیازهای انرژی اروپا را تامین می نماید.

از همین رو به نظر می آید استراتژی جدید روسیه در قبال سوریه و اعلام رسمی تداوم حمایت و حتی افزایش آن در راستای سیاست تهاجمی جدید روسیه قابل ارزیابی است. سیاستی که در پی پذیرش قدرت و جایگاه بین المللی روسیه از سوی قدرت های غربی در جامعه بین المللی است.

پوتین رئیس جمهور روسیه در اظهارات اخیرش بر لزوم در نظر گرفتن دولت و ارتش سوریه در جنگ با تروریسم در این کشور، تاکید کرده است. شماری از ناظرین منطقه ای بر این باورند سیاست کنونی در قبال بشار اسد از سوی پوتین به جهت رویکرد آمریکا در تقابل با داعش است. تشدید فعالیت و بسط نفوذ داعش موجب عدول آمریکا از سیاست هایش بر علیه بشار اسد شده و واشنگتن را به مقابله ولو ظاهری با داعش واداشته است، لذا روسیه به دنبال آن است با مد نظر قرار دادن خطر داعش زمینه ای مشترکی از همکاری را میان دو طرف فراهم آورد. از همین روست که ولادمیرپوتین اظهار داشته است «: رئیس جمهور بشار اسد برای تشکیل دولت با مخالفان میانه رو آمادگی دارد، اما اولویت اصلی اکنون مبارزه با تروریسم است.»

پوتین صراحتا بیان داشته است که اگر از دولت سوریه حمایت نمی کردیم، اوضاع این کشور امروز بدتر از لیبی بود و این جهت است که مسکو با حمایت از دولت سوریه به ارسال کمک های نظامی برای آن ادامه می دهد.

سخنگوی کرملین در همین رابطه روز سه شنبه اعلام کرد ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه و باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا ممکن است در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل، برای تبادل نظر درباره اوضاع سوریه با یکدیگر دیدار کنند. وی در جمع خبرنگاران گفت: « ما همواره گفته ایم که برگزاری هیچ گونه گفتگو را منتفی نمی دانیم و متعقدیم که گفتگو ابزار لازم برای تبادل دیدگاه و دستیابی به تفاهم و اجماع است.»

سخنگوی کرملین اظهار داشت: «حل و فصل اوضاع فاجعه باری که هم اکنون در سوریه شاهدیم ضروری است، و باید برای مبارزه با گسترش فاجعه بار داعش نیر تلاش هایی صورت گیرد. در این زمینه، هیچ اختلاف نظری وجود ندارد، بنابراین کاملاً احمقانه است اگر کشورهای دیگر مانع از تلاش های روسیه در این خصوص شوند.»

به واقع کرملین با این اقدام خود (اعزام نظامیانش به سوریه و تشدید کمک های تسلیحاتی به نظام بشار اسد) نشان می دهد که قصد دارد نقش فعالی در تعیین دستور کار در منطقه خاورمیانه ایفا کند، نه اینکه به طور منفعلانه عمل کند و آینده ای را که آمریکا برای منطقه در نظر گرفته است بپذیرد.

به نظر می آید مخالفت کاخ سفید با حمایت روسیه از سوریه در خلال بحران چند ساله این کشور، پوتین را به اتخاذ رویه ای واداشته (حمایت مستقیم از طریق تاسیس پایگاه هوایی در لاذقیه) تا آمریکا را ناگزیر به گفتگو با روسیه جهت حل بحران این کشور نماید. این در حالی است که باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا این تحرکات را منجر به شکست دانسته زیرا اصل راهبردی اش مبتنی بر حمایت از نظام بشار اسد است حال روشن است که تحرکات اخیر روسیه مایه نگرانی اوباما شده است.

با این حال و با توجه به گستردگی خطر تروریسم و تکفیری ها و احتمال سرایت بحران به کشورهای مجاور در کنار سیل گسترده مهاجرانی که عازم اروپا شده اند، نهایتا می تواند به عدول غرب از مواضعش در قبال سوریه منجر شده و از شرط کناره گیری بشار اسد از قدرت صرف نظر نمایند، امری که در روزهای اخیر شواهدی دال بر آن مشاهده شده است آن جا که برخی از کشورهای اروپایی تغییر لحن داده‌اند که از سوی رسانه‌های دولت سوریه از آن استقبال شده است. در یکی از آخرین موارد٬ دولت بریتانیا اعلام کرد که اگر حضور اسد به حل مساله کمک کند می‌تواند بپذیرد که اسد در دوران گذار در قدرت بماند.

بنابراین می توان اذعان نمود که تداوم رویکرد تهاجمی روسیه در قبال سوریه می تواند طرف مقابل را ناگزیر به وضع توافق سیاسی شامل همه ی گروه های سوری من جمله شخص بشار اسد نماید.

فرهنگ نیوز