به گزارش عصر فرهنگ، درحالي‎که مردم انتظار داشتند بعد از توافق هسته‎اي قيمت خودرو کاهش يابد، اين اتفاق رخ نداد و براي همين کمپيني با عنوان «خريد خودروي صفر ممنوع» شکل گرفت و محمدرضا نعمت‎زاده، وزير صنعت، معدن و تجارت هم تشکيل اين کمپين را خيانت قلمداد کرد. براي تبيين اين موضوع هفته نامه پنجره گفت‎وگويي با دکتر ابراهيم رزاقي، استاد بازنشسته اقتصاد دانشگاه تهران و کارشناس مسائل اقتصادي انجام داده است. وي معتقد است کاش آقاي وزير لفظ خائنانه را در مورد صنايع نيمه‎تعطيل و کشاورزي به‎کار مي‎برد!

  همان‎گونه که استحضار داريد کمپيني تشکيل شده مبني بر اينکه مردم خودروي صفر داخلي را نخرند و انگيزه اين کمپين هم گويا به اين موضوع برمي‎گردد که مردم انتظار داشتند بعد از توافق هسته‎اي و ورود خودروسازان معروف جهاني به کشور جهت سرمايه‎گذاري و رفع تحريم‎‎ها، قيمت خودرو‎ها کاهش يابد. کمپين مزبور هم، دغدغه بخش متوسط و ضعيف جامعه است. نظر شما در رابطه با اين کمپين چيست؟

من قبل از ورود به بحث مي‎خواهم نظر خودم را در مورد خودروسازي بگويم. قبل از انقلاب ظرفيت توليد خودرو در کشور که آن موقع پيکان بود و به آن خودروي ملي مي‎گفتند، 100 هزار دستگاه بود. بعد از انقلاب قرار بر اين بود که اين ميزان توليد نشود چون از شرکت تالبوت انگلستان قطعات خودرو را مي‎خريدند و گاهي اوقات يک موتور خودرو هم در ايران توليد مي‎شد که اين ميزان هم اندک بود چون دلار هم در آن مقطع مثل الان ارزان بود و از اين جهت براي خريدار به‎صرفه‎تر بود که کالاي خارجي بخرد. بعد از انقلاب قرار شد که اين توليد به حداقل برسد و توليد به‎سمت خودرو‎هاي حمل و نقل عمومي سوق داده شود، ولي بعد از مدتي که سياست‎‎هاي تعديل اقتصادي در کشور پياده شد، خودروسازي با کمال تاسف توسط دولت، آن‌هم با دلار ارزان شروع شد و تيراژ آن به يک و نيم ميليون دستگاه در سال رسيد. در تمام دنيا همه کشور‎هايي که توليدکننده هستند، نياز‎هاي ارزي خودشان را با صدور کالا به‎دست مي‎آورند ولي در ايران اين‎گونه نيست و ما در بهترين حالت توانسته‎ايم 200 هزار دستگاه خودرو صادر کنيم؛ يعني توليد ما کاملا مصرف دروني دارد و براي واردات قطعات خودرو هم از دلار ارزان استفاده مي‎کنيم و بنزين هم با همين دلار ارزان وارد کشور مي‎شود. گزارش‎‎ها نشان مي‎دهد که طي 20 سال اخير، 400 هزار نفر در جاده‎‎هاي کشور در اثر تصادفات کشته شده‎اند و چند برابر اين هم کساني بودند که در اثر سوانح رانندگي در کشور آسيب ديده‎اند. آلودگي شهر‎ها و ترافيک شهر‎ها هم که اظهر من‎الشمس است! سوال اين است که چرا دولت با دلار ارزان، چيزي را براي افزايش مصرف داخلي به‎وجود آورده است؟! چرا دولت اين سرمايه‎گذاري را در وسايل حمل و نقل عمومي انجام نمي‎دهد؟ حالا چرا ما مدام تلاش مي‎کنيم خودرو ارزان شود و اين محصول در اختيار همه قرار بگيرد؟

  يعني شما معتقديد که خودرو بايد گران باشد تا همه نتوانند از آن استفاده کنند؟

بله. چه لزومي دارد هرکسي يک خودرو داشته باشد؟ کجاي دنيا اين‎طوري است؟ غرب چه‎کار کرده است؟ آن‎‎ها از اين طريق انسان‎‎ها را فريب مي‎دهند. جالب اينکه ما از کساني که خودرو‎هاي لوکس دارند، ماليات هم نمي‎گيريم. قبلا مجموع درآمد‎ها و دارايي مشمول ماليات مي‎شد و الان ديگر اين‎گونه نيست و اگر کسي يک خودروي هشت ميلياردي داشته باشد، هيچ مالياتي به آن تعلق نمي‎گيرد.

  خودروسازي در ايران صنعتي است که امرار معاش چند ميليون نفر مستقيم و غيرمستقيم به آن وابسته است. در عين حال مردم با تشکيل کمپيني مي‎گويند که خودرو گران است و از خريد آن امتناع مي‎کنند، از طرف ديگر هم آقاي نعمت‎زاده گفته است که تحريم خريد خودرو خيانت است. نظر شما در رابطه با اين کمپين چيست؟

به‎نظر من مردم از يک نظر حق دارند. آن‎‎ها اطلاع ندارند قيمت‎‎ها به چه نحو است. قيمت‎‎ها بايد سه برابر قيمت فعلي باشد و کمتر کسي خودرو بخرد. البته اين حق مردم است که اعتراض کنند و بگويند چرا قيمت‎‎ها بالا رفته است. نه فقط در مورد خودرو که در مورد همه‌چيز اعتراض خود را به گوش مسئولان برسانند. من در زمينه نفس اعتراض با مردم موافق هستم، ولي کاش اين اعتراض‎‎ها باعث فشار به دولت مي‎شد تا توليد به‎سمت خودرو‎هاي همگاني و توسعه شبکه حمل و نقل عمومي سوق پيدا کند و کارخانه‎‎هاي موجود هم به توليد خودرو‎هاي همگاني دست بزنند. اين شرکت‎‎ها با امکاناتي که در اختيار دارند مي‎توانند اين کار را بکنند.

  ارزيابي شما از اظهارات آقاي نعمت‎زاده چيست که تحريم خريد خودروي صفر را خيانت توصيف کرده‎اند؟

من فکر مي‎کنم اگر همين معيار آقاي وزير را به مسائل ديگر ارتباط بدهيم يک سري فعاليت‎‎هايي که برخي از مسئولان کشور انجام مي‎دهند، بسيار حرام‎تر و خائنانه‌ است. مثلا به توليدکننده کشاورز يارانه نمي‎دهند و در عوض دلار ارزان را به توليدکننده خارجي مي‎دهند، در اين شرايط امنيت غذايي ما از بين مي‎رود و کشاورزي ما نابود مي‎شود. بسياري از صنايع ما نيمه‎تعطيل هستند. کاش آقاي وزير اين منطق را در مورد اين صنايع نيمه‎تعطيل و کشاورزي به‎کار مي‎برد. ما چند سال است تحريم هستيم ولي اقدام لازم براي کاهش اثرگذاري تحريم انجام نداده‌ايم. کدام مورد خائنانه است؟ اگر کسي خودرو نخرد، نمي‎ميرد ولي اگر ما تحريم غذايي شويم چندين ميليون نفر مي‎ميرند.

  شما به مسئله نيمه‎تعطيلي صنايع داخلي اشاره کرديد. اتفاقا مخالفان کمپين معتقدند وقتي خريد خودروي داخلي تحريم مي‎شود، مردم به خريد خودرو‎هاي خارجي تشويق مي‎شوند و اين يعني تعطيل شدن توليد داخلي.

اگر کسي خودرو نخرد، هيچ اتفاقي نمي‎افتد، فقط به دولت فشار مي‎آيد که روي حمل و نقل عمومي سرمايه‎گذاري کند. آن‎‎هايي هم که خودروي خارجي مي‎خرند تعدادشان خيلي زياد نيست. از طرفي خودروسازي در ايران توليد واقعي نيست و نوعي مونتاژکاري است. اگر اين صنايع ورشکسته شوند به‎سمت صنايع ضروري حرکت مي‎کنند. براي همين من معتقدم حتي خريد خودرويي که تحت عنوان خودروي توليد داخل قلمداد مي‎شود، بازهم توليد خارجي است. به‎نظرم 80 درصد کالا‎هايي که به کشور وارد مي‎شوند مصرفي هستند يا مستقيم به مصرف مي‎رسند يا بعد از مونتاژ مصرف مي‎شوند. در واقع اين توليد داخلي خودش زير سوال است.

  سوال بعدي من هم در رابطه با همين مسئله مونتاژ است. ما چرا طي اين چند سالي که خودروسازي در کشور انحصاري بوده، روي تحقيق و توسعه و ابداع فن‎آوري‎‎هاي اين صنعت کار نکرده‎ايم که امروز با افتخار از خودروي توليد ملي سخن بگوييم؟

من با يک سوال به شما پاسخ مي‎دهم. صنايع دفاعي ما چگونه به اين مرحله بلوغ رسيده؟ و چه‎کسي اين را اداره کرده است؟ افراد جهادي روي اين تکنولوژي کار کرده‎اند. صنايع دفاعي الان بازدارنده در برابر تمامي تهاجمات خارجي هستند. اما در خودروسازي اين اتفاق رخ نداد. براي توليدکنندگان، واردات با دلار ارزان به‎صرفه‎تر بوده و متاسفانه در مسئله تحقيق و توسعه سرمايه‎گذاري نشده است و خود شرکت‎‎هاي خودروسازي هم عرق ملي ندارند.

اگر عرق ملي داشتند بخشي از درآمد‎هاي خودشان را در زمينه تحقيق و توسعه صرف مي‎کردند. وقتي عنصر حداکثر سود در ذهن مديران ما شکل بگيرد، ديگر توليد واقعي به‎وجود نخواهد آمد، چون در ابتداي امر سرمايه‎گذاري روي ابداع تکنولوژي و تحقيق و توسعه هزينه‎بر است