به گزارش خبرنگار صبح تفت، نظام آموزشی هر کشور مانند کارگاه تولید و تربیت نیروی انسانی آینده‌ساز برای آن کشور عمل می‌کند، از این رو معماری و محتوای نظام آموزشی از اهمیت حیاتی برای رشد و تعالی جوامع برخوردار است.

اهمیت این مسئله در کشور ما تا جایی است که رهبر انقلاب می‌فرمایند: «اگر آموزش و پرورش در یک کشور ارتقاء پیدا بکند و اصلاح شود، در اقتصاد، سلامت و بهداشت، محیط ‌زیست، مرگ ‌و میر، باروری، زیبایی و هنر، رفتارهای گوناگون مردم در سطح جامعه با یکدیگر، و فراتر از همه‌ی این‌ها، در دین، فلسفه و اخلاق تأثیر خواهد گذاشت.»

بی‌شک دروسی که دانش آموزان در مدارس فرا می‌گیرند و محتواهایی که به آن‌ها ارائه می‌شود می‌تواند تا پایان عمر سرلوحه این افراد باشد و بسیاری از رفتارهای آن‌ها را در جامعه رقم بزند؛ این تأثیر تا جایی است که مهدی گلشنی به عنوان یکی از کارشناسان این حوزه می‌گوید اگر آموزش و پرورش در دوران آموزشی به دور از تربیت باشد، نتیجه آن ورود دانش آموزان و دانشجویان فاقد تربیت به اجتماع می‌شود. این موضوع نشان می‌دهد که اخلاق امروز افراد یک جامعه بدون شک برآیندی از محتواهایی است که فرد در دوران آموزشی خود در دانشگاه‌ها یا مدارس آموخته است.

بخش زیادی از فرایند تعلیم و تربیت در دوره کودکی و نوجوانی و در بستر مدرسه اتفاق می‌افتد از این رو به نظر می‌رسد یکی از نهادهای تأثیرگذار وزارت آموزش و پرورش که نیازمند تقویت بیشتر است سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی است. این سازمان باید با انتخاب محتوا و روش‌های آموزشی متناسب با فرهنگ و راهبردهای کلی نظام جمهوری اسلامی ایران، نیروی انسانی متخصصی را تربیت کند که بتواند پیشرفت کشور در عرصه‌های مادی و فرهنگی را محقق کند.

طی سال گذشته بارها معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد که سه واحد درسی جدید شامل دروس محیط‌ زیست، سلامت و سواد رسانه‌ای برای دوره متوسطه تدارک دیده شده است.

هدف‌های در نظر گرفته شده از ورود این دروس به سرفصل‌های آموزشی، «مرتبط ساختن آموزش‌های دانش آموزان با نیازهای واقعی در محیط زندگی و کسب مهارت‌ها و شایستگی‌های لازم به عنوان یک شهروند در جامعه» عنوان شده است.

چندی پیش یکی از برنامه‌های تلویزیونی از مخاطبان خود یکی از مسائل ریاضی مربوط به دوران تحصیل را پرسید که تعداد انگشت‌شماری آن مسئله را به یاد می‌آوردند؛ همین موضوع نشان می‌دهد که دهه‌های متوالی، تمرکز نظام آموزشی بر محفوظات بوده و حتی مسائل ریاضی را دانش آموزان با روش حفظ کردن حل می‌کنند.

از طرف دیگر این مسئله به‌خوبی ثابت کرده است که برخی از سرفصل‌های دروس هیچ‌گاه در زندگی افراد کاربردی برای آن‌ها نخواهند داشت.

به نظر می‌رسد در کنار دروسی مانند ریاضی، فارسی و ... واحدهای درسی دیگری نیز برای دوره‌های ابتدایی و متوسطه ضرورت داشته باشد، دروسی که درست فهمیدن و درست فکر کردن را به دانش آموزان بیاموزد.

بهترین نمود تفکر صحیح فلسفه است؛ هرچند باید توجه داشت منظور از آموزش فلسفه، آموزش نظریات گوناگون و کتب سنگین نیست؛ به‌عبارت ‌دیگر فلسفه به معنای آموختن اندیشیدن صحیح به دانش آموزان و دانشجویان است. آموزش فلسفه برای کودکان که در مدارس ابتدایی و پیش‌دبستانی اکثر کشورهای غربی معمول شده به معنای آموزش متون فلسفی نیست بلکه در جهت بالا بردن و تقویت قدرت تشخیص، تمیز، استدلال و داوری دانش آموزان است.

اگر از کودکی دانش آموزان یاد بگیرند چگونه درست فکر کنند و در مسائل مختلف با تفکر و خرد پیش بروند، از بسیاری از ناهنجاری‌هایی که ممکن است در آینده رخ بدهد، جلوگیری می‌شود، اگر خرد غالب شود بسیاری از بزه‌های اجتماعی نیز کاهش می‌یابد. انتظار می‌رود با توجه به ضرورت مسئله تفکر و اندیشه برای کودک امروز و جوان فردای کشور و تأثیر تربیت عقلانی فرد در کاهش نابسامانی‌های اجتماعی و پرهیز از تصمیم‌های غلط و بدون تدبیر، مسئولین آموزش و پرورش در کنار برخی محتواهای درسی جدید که به دوره‌های آموزشی دبیرستان افزوده شده است واحدهای مهمی چون «فلسفه برای کودک و نوجوان» را نیز به برنامه‌های درسی دانش آموزان اضافه شود.

غایت شناسی برای دانش آموزان

یکی دیگر از دغدغه‌هایی که در محتواهای آموزشی باید دنبال شود نزدیک کردن دانش آموزان به مسیر حقیقی زندگی و دوری آن‌ها از ظواهر دنیایی است. در همین راستا مهدی نوید ادهم، دبیر کل شورای عالی آموزش و پرورش معتقد است که می‌بایست هدف غایی در آموزش و پرورش، فراهم آوردن زمینه‌های دستیابی دانش آموزان به مراتبی از حیات طیبه باشد و این مسئله در دروس دانش آموزان گنجانده شود.

بسیاری از انحرافات امروز جوامع بشری ناشی از دور شدن از هدف‌های اصیل انسانی است؛ برخی تدریس علوم دینی را در این خصوص مؤثر می‌دانند؛ بی‌شک این مسئله کارساز بوده اما باید در همه دروس و سرفصل‌های آموزشی این موضوع رعایت شود و متون بر اساس هدف اصلی حیات انسانی تنظیم شوند.

سبک زندگی اسلامی ایرانی

یکی از تأکیدات رهبر معظم انقلاب امروزه پیگیری سبک زندگی اسلامی ایرانی است؛‌ کتبی که امروزه در مدارس تدریس می‌شوند با عنوان مهارت‌های زندگی نتوانسته‌اند به‌خوبی این موضوع را پوشش دهند.

سرفصل‌هایی مانند دوری از اسراف، دوری از تجمل‌گرایی و ... در قالب سبک زندگی ایرانی اسلامی می‌تواند درست زندگی کردن را به دانش آموزان بیاموزد؛ عدم اطلاع از روش صحیح زندگی چیزی است که امروزه شاید به عنوان یکی از مهم‌ترین عامل اختلافات در جامعه توسط کارشناسان مطرح می‌شود. این سبک زندگی می‌تواند تعامل فرد با جامعه و خانواده را در مسیر صحیحی پیش ببرد.

با اتکا به این بیان محوری رهبر انقلاب که می‌فرمایند سبک زندگی به همه مسائلی برمی‌گردد که متن زندگی انسان را شکل می‌دهند می‌توان دریافت از آن‌جایی که کودک و نوجوان استعدا دبیشتری برای یادگری دارند و این مفاهیم برای آن‌ها ماندگاری بیشتری خواهد داشت، برنامه‌ریزی برای گرایش آن‌ها به پیاده ساختن الگوهای سالم زندگی باید در دستور کار مسئولین قرار بگیرد این موضوع تا حدی مهم است که یکی از دروس را می‌تواند به خود اختصاص بدهد.

دروس و سرفصل‌هایی مانند آموزش کمک‌های اولیه، مهارت‌های خوب زیستن و درست زیستن،‌ تعامل صحیح با دیگران، آموزش حضور در فضاهای مجازی و ... از جمله سرفصل‌هایی هستند که می‌توانند در دروس مدارس جای خود را باز کنند.

دروس جدید می‌تواند علاوه بر خارج کردن یکنواختی در امور تحصیلی دانش آموزان،‌ سال‌های آموزشی در زندگی جوانان ما که در حال حاضر حداقل 12 سال است را کاربردی‌تر کند. چرا که بر اساس نظام آموزشی فعلی کشور ما، یک شهروند چیزی قریب به 12 سال از عمر خود را در مدارس می گذارند. 12 سالی که شامل طلایی ترین دوران زندگی یک فرد می شود. حال اگر برنامه ای برای تربیت اخلاقی و تعالی روحی این دانش آموز نداشته باشیم و در این خصوص هزینه ای نکنیم،پ، باید هزینه‌ها را در جای دیگری نظیر مبارزه و درمان اعتیاد، طلاق، تجمل گرایی، روابط نامشروع، بیکاری و امثالهم خرج کنیم.

انتهای پیام/م*