به گزارش یزدرسا، اگرچه توسعه در دنیای امروز، امری اجتناب‌ناپذیر است، اما از زمانی که انسان تصمیم گرفت تا به بکرترین نقاط طبیعت نفوذ کند، ابزارهای توسعه به دشمن درجه یک حیات‌وحش تبدیل شد. بیابان و مراتع همواره از اصلی‌ترین زیستگاه‌های گونه‌های مختلف حیات‌وحش، از حشرات و خزندگان تا پستانداران و گربه‌سانان، بوده است. یزد از غنی‌ترین مناطق، به لحاظ تنوع زیستی، در کشور است.

به گزارش مهر، گونه‌های بی‌نظیر جانوری و گیاهی همواره یزد را در ردیف استان‌ها و مناطق مورد توجه مجامع جهانی مرتبط با محیط زیست قرار داده است، اما در دهه‌های اخیر، شرایط طوری رقم خورد که دوستداران مطلع و آگاه محیط‌زیست این روزها دائم در حال هشدار نسبت به تخریب محیط زیست و انقراض برخی گونه‌ها هستند.

شکار بی‌رویه

در دهه‌های ۳۰ تا ۶۰ یکی از مهم‌ترین عواملی که گونه‌های جانوری را نه‌تنها در یزد بلکه در سایر نقاط کشور در معرض تهدید جدی قرار داد، شکار بی‌رویه بود. از دهه ۶۰ شکل این تهدیدها تغییر کرد و تخریب زیستگاه به‌تدریج جای خود را به شکار بی‌رویه داد. این بار انسان به جای تفنگ، ابزار راه‌سازی را به دست گرفت تا به بکرترین نقاط طبیعت نفوذ کند و به اسم توسعه، امنیت حیات‌وحش را به خطر بیندازد.

توسعه راه‌ها، معدن‌کاوی و حتی توسعه کشاورزی در مقطعی از زمان سبب از بین رفتن زیستگاه‌ها شد. این روند هنوز هم ادامه دارد و هر سال شرایط حیات‌وحش را بدتر از سال قبل می‌کند؛ گویی این امر به موضوعی اجتناب‌ناپذیر در امر توسعه تبدیل شده است.

طبیعی است که وقتی زیستگاه حیات‌وحش از بین برود، احیای آن بسیار دشوار و در برخی موارد غیرممکن است؛ این واقعیت تلخی است که بسیاری از گونه‌های جانوری در مناطق مختلف کشور از جمله استان یزد، با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.

تعامل با شکارچیان

معاون محیط‌زیست استان یزد درباره خطرات و آسیب‌هایی که در دهه‌های گذشته حیات‌وحش را مورد تهدید قرار داده است، گفت: شکارچیان دهه‌های قبل از انقلاب تهدیدی جدی برای حیات‌وحش بودند که تهدیدهای آنها، گرچه کمرنگ‌تر، اما در دهه‌های بعد نیز ادامه داشت.

«حسن اکبری» بیان کرد: از سال 90 اتفاقات مثبت و منفی بسیاری در حوزه محیط‌زیست استان یزد، به‌ویژه حیات‌وحش، اتفاق افتاد که از اتفاقات مثبت می‌توان به تعامل با شکارچیان اشاره کرد.

وی افزود: محیط‌زیست استان تلاش کرد ارتباط بهتری با شکارچیان برقرار کند، به‌طوری‌که تعداد زیادی از آنها عملا به محیط‌بانان پیوستند و این تعامل توانست در طول 5 سال گذشته، اتفاقات خوبی را رقم بزند.

اکبری یکی از اتفاقات منفی در طول یک دهه اخیر را خشکسالی‌ دانست و بیان کرد: طولانی شدن دوره خشکسالی، به‌ویژه در مناطق شمالی استان یزد، نظیر سیاه‌کوه و دره‌انجیر، سبب کاهش شدید علوفه شد و این امر بر زاد و ولد حیات‌وحش اثر منفی بسیاری گذاشت و زادآوری را به‌شدت دچار مشکل کرد.

خطر معدن کاوی

وی ادامه داد: در کنار این اتفاقات، یکی از وقایعی که زیستگاه‌های بکر استان را به‌شدت در معرض خطر قرار داد، معدن‌کاوی بود؛ به‌طوری‌که بسیاری از زیستگاه‌های بکر که به‌راحتی قابل‌دسترسی نبود و گربه‌سانان اغلب در این مناطق زندگی می‌کردند، دچار مشکل شد و احداث جاده پای انسان را به این مناطق باز کرد.

معاون محیط‌زیست یزد تصریح کرد: بحث درباره معادن بزرگ و مهمی نیست که اشتغال و اقتصاد استان را متحول کرده‌اند، بلکه درباره معادن خرد و کوچکی است که نقش چندانی در اقتصاد استان ندارند و چه‌بسا به‌علت یک نوع ماده معدنی که برای معدن‌کاوان ارزش اقتصادی بالایی نداشت، پس از تخریب در یک دوره، رها شدند.

اکبری یادآور شد: این اقدامات سبب شد جمعیت حیات‌وحش، به‌ویژه گونه‌هایی نظیر یوزپلنگ، در‌معرض خطر قرار گیرد و در چنین شرایطی، احیای جمعیت این گونه تقریبا غیرممکن شد.  وی افزود: با افزایش فعالیت‌های معدنی، کیفیت جاده‌ها نیز بهتر شد و این امر سبب افزوده شدن بر سرعت خودروها و افزایش تعداد آنها شد که هم در تلفات حیات وحش و هم تکه‌تکه شدن زیستگاه‌ها، اثرگذاری بالایی داشت و هر روز نیز این مشکلات افزایش بیشتری پیدا می‌کند.

تلف شدن ۳ هزار گونه جانوری در جاده‌های استان

معاون محیط‌زیست یزد خاطرنشان کرد: خطر برخورد حیوانات در جاده‌ها با خودروها به اندازه‌ای بالا رفته که بر اساس برآوردهای انجام شده، سالانه بیش از ۳ هزار گونه جانوری در جاده‌های استان،  تلف می‌شوند. در بین موجودات تلف‌شده از خزندگان تا گونه‌های ارزشمندی نظیر یوزپلنگ و کاراکال قابل مشاهده است.

وی افزود: با دوربین‌های تله‌ای که در برخی مناطق کار گذاشته شد، در 4 سال گذشته، فقط 4 قلاده یوزپلنگ در این مناطق مشاهده و سال گذشته نیز، 3 قلاده آن رصد شدند. البته از آنجا که این گونه شبگرد و مخفی‌کار است و تجهیزات زیادی برای رصد نیاز دارد، ممکن است جمعیت آنها بیشتر از این تعداد باشد.

اکبری خاطرنشان کرد: هوبره و بالابان و پرنده‌های شکاری هم به‌علت جاده‌سازی‌ها در معرض خطر هستند، اما وضعیت آنها، مثل یوزپلنگ، بحرانی نیست.

معاون محیط‌زیست استان یزد در این رابطه عنوان کرد: تا زمانی که مهندسان عمران و راهسازی در طراحی و ساخت جاده‌ها هیچ توجهی به حیات وحش و طبیعت نداشته باشند، آمار تلفات کاهش پیدا نخواهد کرد.

سهم حیوانات و طبیعت در توسعه و جاده‌سازی

اکبری تاکید کرد: باید سهم حیوانات نیز برای حیات در طبیعت در نظر گرفته و سپس برای جاده‌سازی اقدام شود. اگر اینگونه باشد، بخشی از مشکلات حل می‌شود.  وی اظهار امیدواری کرد: معدن‌کاوان نیز مراعات حیات‌وحش را بکنند و در فعالیت‌های اقتصادی خود، سهمی برای حیات حیوانات در طبیعت در نظر بگیرند.  به نظر می‌رسد اگر عوامل توسعه، ضمن اینکه زیرساخت‌ها را برای پیشرفت‌های اقتصادی فراهم می‌کنند، گوشه‌چشمی به دیگر موجودات زنده در دل طبیعت هم داشته باشند، آنگاه دیگر توسعه بلای جای طبیعت نخواهد بود.

انتهای پیام/