به گزارش یزد رسا؛ هفتاد و دومین نشست کانون تفکر آب دانشگاه یزد با محوریت " راهبردها و چالش های مدیریت تأمین و مصرف آب در استان یزد در جهت توسعه پایدار" با حضور محمدصالح جوکار نماینده مردم یزد در مجلس شورای اسلامی و جمعی از مسئولان اجرایی استان برگزار شد.

 حسین ملکی نژاد، دبیر کانون تفکر آب دانشگاه یزد، با معرفی کانون تفکر آب دانشگاه یزد و اقدامات انجام گرفته در این کانون و با اشاره به مباحث صورت گرفته در جلسات اخیر این کانون در ارتباط با «مدیریّت مصرف آب در بخش صنعت و معدن استان» و به ‌ویژه چالش ها و فرصت‌های ناشی از انتقال آب از خلیج فارس به استان، اثرات منفی حاصل از این پروژه را از نگرانی های اصلی اعضای این کانون ذکر کرد و از مسئولان و سیاستگذاران استان درخواست کرد تا به راهکارها و پیشنهادهای مطرح شده در کانون تفکر آب به منظور کاهش و حلِّ مخاطرات پیش رو اهتمام بیشتری داشته باشند.

ضرورت تغییر روند کنونی مدیریّت و مصرف آب در یزد

محمدصالح جوکار، نمایندة مردم یزد در مجلس شورای اسلامی، با بیان اهمّیّت آب در ایجاد توسعه و آبادانی و کمبود این متاع گرانبها در استان یزد اظهار داشت: طرح  اوّلیّة توسعة استان برمبنای تأسیس صنایع سنگین اشتباه بوده وامروزه با بعضی صنایع با جنبه های آلاینده و سخت افزاری شدید در استان مواجه هستیم که برمبنای سیاست غلط  ملّی مبنی بر اولویّت تولید ثروت شکل گرفته و در ادامه هزینه های گزاف درمانی در حوزة سلامت را  ایجاد کرده است و در چنین شرایطی  گرچه راه توسعة استان باید تغییر یابد  ولی باید توجّه داشت امکان تعطیلی صنایع کنونی فعّال در استان وجود ندارد.

نمایندة مردم یزد در مجلس شورای اسلامی افزود: گرچه مدیریّت  مصرف آب  در بخش صنعت و معدن باید بیش از پیش مورد توجّه قرار گیرد و از فناوری ها و تکنیک های جدید برای کاهش مصرف آب در این حوزه بهره برد ولی در سایر بخش ها مانند بخش کشاورزی نیز می توان راهکارهایی برای کاهش مصرف آب اندیشید و به ویژه با اصلاح نوع آبیاری و نوع کشت  می توان اقدامات مثبت قابل توجهی برای کاهش مصرف آب در این حوزه انجام داد و این موارد نیز باید مورد توجّه قرار گیرد و به طورکلّی باید در تمام حوزه های مصرف آب این نکته مورد توجّه باشد که اگر با روند کنونی مدیریّت و مصرف آب در استان ادامه یابد اکوسیستم کویری یزد با تخریب غیرقابل جبرانی روبه رو خواهد شد.

 جوکار با اشاره به اقدامات اجرایی صورت گرفته در زمینة حلِّ مشکل کمبود آب استان از جمله طرح های انتقال آب از خارج استان افزود: مسائل و چالش های متعدّدی در ارتباط با تأمین و مصرف آب در استان وجود دارد و امید است که  اتاق های فکر استان به ویژه کانون تفکر آب دانشگاه یزد به صورت مستمر و با رویکرد ارائة راهکار، مسائل  و مشکلات را بررسی و مطالعه کنند و به منظور ایجاد فرهنگ مثبت و صحیحِ حلِّ مسأله گام های مؤثّری بردارند.

موقعیّت ویژة فرهنگی یزد را فدای صنعتی شدن آن نکنیم

 ملکی نژاد، با بیان اینکه تاکنون محورهای مهمی از موضوعات مربوط به حوزة آب استان مورد بحث و بررسی این کانون قرار گرفته و خروجی این مباحث به شکل بیانیه منتشر شده و دردسترس قرار دارد؛ همکاری و توجّه بیشتر دستگاه های اجرایی استان با کانون تفکر آب را برای کاربردی و عملیاتی شدن ایده ها و راهکارهای ارائه شده توسط کانون آب ضروری دانست.

وی افزود: در ارتباط با دغدغه های انتقال آب به استان، گرچه انتقال آب از دریای عمان با چالش های کمتری مواجه است ولی ارزیابی های دقیق زیست محیطی و بررسی جامع مضرّات و مزایای حاصل از عملیاتی شدن پروژه های صنعتی بسیار مهم است واصول توسعة پایدار باید مورد توجّه اساسی قرار گیرد؛ موضوعی که به نظر می آید در پروژه های اجرا شده و دردست اجرا مغفول مانده و این نگرانی وجود دارد که ویژگی های فرهنگی و موقعیّت خاص ِّاستان با هدف صنعتی کردن استان از دست برود .

علی اصغر سمساریزدی، مدیر عامل شرکت مهندسین مشاور تمدن کاریزی و دبیرسابق کانون تفکر آب دانشگاه یزد، بیانیه های صادر شدة کانون تفکر آب دانشگاه یزد در طیِّ سه سال فعّالیّت این کانون را مرجع علمی مناسبی  برای سیاستگذاران  و مسئولان  اجرایی استان دانست و بیان داشت: استفاده از تجربة  انتقال آب از زاینده رود به استان را در طرح های انتقال آب باید مورد توجّه قرار داد تا اثرات و تجربه های منفی گذشته تکرار نشود 

وی اضافه کرد: بررسی اثرات زیست محیطی، فرهنگی و اجتماعی ناشی از انتقال آب باید به دقّت بررسی و مطالعه شود.

ضعف سیاست آب در استان

 سعید عطار، رئیس دبیرخانة کانون های تفکر دانشگاه یزد با اشاره به این که مبحث بحران آب از زوایای مختلفی قابلیّت بحث و بررسی دارد، اظهار داشت: برای کاهش دامنه های این بحران اتخاذ اقدامات سلبی و ایجابی مناسبی در دو بُعد عرضه و تقاضای آب ضرورت دارد. به عبارت دیگر، ما آبی را که به سختی به دست می آید، به ناکارآمدترین شکل ممکن مصرف می کنیم. در بُعد عرضه، کانون تفکر آب در حال بررسی موضوعاتی چون انتقال آب به فلات مرکزی ایران است و از اینرو، تمرکز بحث من بر روی بُعد تقاضا است. در بُعد تقاضا، این اقدامات در ذیل سه محور اساسی حقوق آب، اقتصاد آب و سیاست آب می تواند مورد توجّه قرار گیرد.

رئیس دبیرخانه کانون های تفکر دانشگاه یزد، وجود قوانین ناکارآمد در حوزه آب را از جمله چالش های اساسی در این حوزه دانست و اظهار داشت: برخی قوانین ناکارآمد، مدیران آبی استان یزد را با مشکلات اساسی مواجه کرده است. تیمی از کانون تفکر آب می تواند بر روی این مسأله مطالعه کند و تبیین نماید اکنون که تغییر مسیر توسعة استان تا آیندة معلوم، امکان پذیر نیست؛اصلاح چه بندهایی از کدام قوانین را می شود اصلاح کرد تا  تقاضای آب بهتر مدیریت شود. این وجه سلبی است و به ممنوعیّت ها اشاره دارد. در این زمینه باتوجّه به خاصیّت فراکسیونی مجلس شورای اسلامی و نفوذ و قابلیّت تأثیرگذاری دکتر جوکار می توان از این فرصت برای تصویب برخی قوانین سلبی و ایجابی مناسب در زمینة حلِّ مشکلات حقوقی مطرح شده، بهره برد.

وی اضافه کرد: در حوزة اقتصاد آب نیز می توان بر انگیزشهای اقتصادی افراد تمرکز کرد و اقدامات متعدّدی برای استفادة بهینه از آب را تدارک دید. می شود با تعیین سهمیه برای تولیدات مثلا در حوزة کشاورزی، برای هر کس با تولید هر چیزی سهمیه مشخصّی تعریف کرد. می توانیم این استانداردهای مصرف را حتّی دستِ بالا بگیریم؛ یعنی نزدیک به مصرفی که الان دارند. کسانی که کمتر از سهمیة خودشان مصرف کنند، آب مازاد را می توانند به قیمت بازار به کسانی که نیاز بیشتری دارند بفروشند و کسب درآمد کنند. البته این مورد نیازمند تقویّت ظرفیّت های نظارتی و مستلزم نظارت هوشمند آب است. یعنی تکنولوژی می تواند به ما کمک کند که بتوانیم طیِّ دو یا سه سال آینده، در بخش کشاورزی و حتّی صنعت، بازار آب ایجاد کنیم. البته این کار نیازمند برخی پشتوانه های قانونی و حقوقی است که در اینجا هم می توان از همکاری آقای دکتر جوکار و مجلس و البته همراهی قوة مجریه و وزارت نیرو استفاده کرد. اگر نمی توانیم بخش پرمصرف و کم بازدة کشاورزی را اصلاح اساسی کنیم، حدِّاقل می توانیم با ایجاد بازار آب در این بخش و البته بخش صنعت، در این مسیر گام برداریم تا در بلندمدت، الگوهای مصرف آب در این بخشها تغییر اساسی کند.

عطار، مهم ترین اصل قابل توجّه در حوزة سیاست آب را هماهنگی در این حوزه دانست و بیان داشت: در این بخش با چالش های جدی مواجه هستیم و اختلاف و پراکندگی و عدم هماهنگی داخل استان خیلی فرصت ها و ظرفیّت ها  را از ما گرفته است. فارغ از نزاع های سیاسی، آقای دکتر جوکار می توانند نمایندة همة گرایشها و تعلّقات داخل استان باشند و تلاش کنند که برای رسیدن به اجماع، اقدام کنند. فکر می کنم در فقدان یا ضعف هماهنگی یا در ضعف سیاست قوی آب، ما به دام گفتن حرفهای زیبا و بی عملی می افتیم. کانون تفکر آب می تواند در زمینة سیاست آب هم ایده پردازی کند.

چالشهای صنعت و مهاجرت برای منابع آبی استان

 کمال امیدوار، عضوهیئت علمی دانشگاه یزد، اظهار داشت: تغییرات اقلیمی و گرمایشی جهانی شرایط خوبی برای یزد پیش بینی نمی کند و مسلّماً در سال های آتی بحران های آبی بیشتری پیش رو خواهیم داشت و یزد سال های کم آب تری را تجربه خواهد کرد. وی، گسترش صنایع کم آبخواه، توسعة صنایعی که  زمینة اشتغال فارغ التحصیلان را فراهم کند، مدیریّت مهاجرت ها به استان و به کارگیری راهکارها و پیشنهادهای ارائه شده توسط کانون تفکر آب  دانشگاه یزد را از جمله مواردی دانست که باید مورد توجّه قرار گیرند.

 امیر شریف یزدی، مدیر مرکز پژوهش های خورشیدی استان، توسعة شغل های بهره ور با به کارگیری فارغ التحصیلان را گامی اساسی به سوی توسعة پایدار دانست و با انتقاد از تفکر پیچیده گرایی و توسعة پروژه های عظیم، این نوع تفکر را تفکری منسوخ و زیان بار ارزیابی کرده که می تواند به رنجش مردم و ایجاد مسائل و مشکلات اجتماعی منجر شود.

 جوکار در خاتمه با قابل توجّه  دانستن دغدغه های مطرح شده اظهار داشت: این موضوع بسیار مهم است که  مبادا ما یزدیها برند دارالعباده بودن یزد و جایگاه فرهنگی اجتماعی و ویژة خودمان را با اقداماتی نسنجیده از دست بدهیم و باید توجّه داشت  گرچه اقداماتی به منظور رفع دغدغه های مطرح شده انجام شده و به ویژه در سند آمایش استان این موضوع مورد نظر بوده که منابع و بودجه ها برای طرح هایی صرف شود که دغدغه های فرهنگی، زیست محیطی و اجتماعی را مورد توجّه قرار داده  باشند ولی همان طور که گفته شد  عدم هماهنگی ها در استان بسیار مسأله ساز بوده است و ما اگر بتوانیم روی هدف مشخصّی در استان اجماع کنیم خیلی بهتر می توانیم کارها را با کیفیّت و سرعت بهتر عملیاتی کنیم.

انتهای پیام/ح