سرو ابرکوه؛ کم‌تر کسی احتمال می‌داد دکتر حسن روحانی با پیشینه نه‌چندان برجسته سیاسی و مدیریتی بتواند بر کرسی ریاست جمهوری تکیه زند؛ چه این که وی رزومه مدیریتی معتنابهی نداشت و سابقه مذاکرات هسته‌ای او در دوران اصلاحات نیز با موجی از انتقادهای مستدل روبه‌رو بود. با این همه روحانی به واسطه پراکنده‌شدن آرا میان نامزدهای اصولگرا از یک‌سو و نیز وعده‌های منحصربه‌فردی همچون رونق اقتصادی همزمان با چرخش سانتریفیوژها، توانست با آرایی شکننده به ریاست‌ جمهوری برسد.

روحانی آن‌روزها از گشایش اقتصادی در صد روز اول سخن می‌گفت؛ بگذریم از این‌که «صد روز» اول سپری شد و صدروزهای بعدی نیز ...، ولی انتظارات اقتصادی جامعه آن‌گونه که باید و شاید، برآورده نشد.

دولت یازدهم از همان آغاز به گونه‌ای غیرمتعارف، با گره‌زدن همه مسائل به مذاکرات هسته‌ای، عمده توان کشور را معطوف به گفت‌و با 5+1  کرد و در این راه ابایی از نادیده‌گرفتن برخی اصول متعارف نداشت؛ چنان‌که رئیس‌جمهور برخلاف قاعده نانوشته نظام، به مکالمه تلفنی با اوباما تن داد و وی را فردی مودب و باهوش لقب داد و در رویکردی شگفت‌انگیز بارها از «خزانه خالی» گفت و تامین آب‌آشامیدنی را هم به رفع تحریم‌ها پیوند داد و ... .

اینک اما هیجان‌های ناشی از توافق ژنو و لوزان و سرانجام «برجام» فرونشسته است و نشان خاصی از بهبود خاص اوضاع اقتصادی و معیشتی جامعه مشاهده نمی‌شود. اقتصاد کشور در رکودی بی‌سابقه به سر می‌برد، واحدهای تولیدی متعددی تعطیل شده‌اند یا در آستانه تعطیلی قرار دارند، پروژه‌‌های نیمه‌تمام مسکن مهر وضعیت خوشایندی ندارند، مشکلات معیشتی تشدید شده، نرخ بیکاری افزایش یافته و ... و چشم‌انداز روشنی از بهبود اوضاع در دست نیست.

با این همه گویا دولت و جریان همسو همچنان علاقه شدیدی به بزرگ‌نمایی مذاکرات هسته‌ای و به‌عبارتی بزک‌کردن آن دارند. آن‌ها توافق پرایراد ژنو را فتح‌الفتوح و تسلیم‌شدن قدرت‌های بزرگ در برابر ایران(!) نامیدند، محمدجواد ظریف را «قهرمان دیپلماسی» لقب دادند و ... و در آخرین مرحله به آقایان دکتر ظریف، صالحی، عراقچی و ... مدال‌ لیاقت و شجاعت و خدمت داده شد. حتی رئیس‌جمهور محترم که خود و دولتش مدام بر طبل مذاکرات و نقش آن در تامین رفاه و بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی می‌کوبیدند، در مراسم اعطای مدال به مذاکره‌کنندگان، در سخنانی عجیب گفت: «می‌گویند با برجام دولت برای ملت رفاه بیاورد، مگر ما برجام را آورده‌ایم؟ ما خادم مردم هستیم، برجام را خدا آورد، پیروزی ملت اراده حق بوده و همان خدا هم برای ملت سربلندی بیش‌تر و رفاه بیش‌تر خواهد آورد.»

با این همه جای شگفتی است در حالی که هنوز معجزه‌ای از برجام دیده نشده-با چشم‌پوشی از کاستی‌های فراوان آن که در نامه رهبر معظم انقلاب قابل پیگیری است- و پایبندی گروه 1+5 به ویژه آمریکا به مفاد توافق هسته‌ای زیرسوال رفته و نمونه‌هایی از نقض برجام توسط آمریکا در دسترس است، رئیس‌جمهور محترم در اقدامی که بوی شتابزدگی می‌دهد، به مذاکره‌کنندگان مدال می‌بخشد و ... .

کاش رئیس‌جمهور محترم، دقیق و مصداقی برای همگان توضیح می‌داد که دکتر ظریف و همراهان وی چگونه الزامات نه‌گانه رهبری در نامه پذیرش مشروط برجام را اجرایی کرده‌اند! برای مثال، توضیح دهند تیم مذاکره‌کننده، فرمان رهبری برای «اخذ تضمین کتبی» از رئیس‌جمهور آمریکا و اتحادیه اروپا را چگونه محقق کرده‌اند و آن تضمین کتبی اخذ شده است یا نه؟! یا درباره پایبندی دولت به الزام دیگر رهبری  توضیح دهند؛ این‌که «در سراسر دوره‌ هشت‌ساله، وضع هرگونه تحریم در هر سطح و به هر بهانه‌ای (از جمله بهانه‌های تکراری و خودساخته‌ تروریسم و حقوق بشر) توسّط هر یک از کشورهای طرف مذاکرات، نقض برجام محسوب خواهد شد و دولت موظّف است طبق بند ۳ مصوّبه‌ مجلس، اقدام‌های لازم را انجام دهد و فعّالیّت‌های برجام را متوقّف کند» و الخ.

کسی منکر تلاش‌های تیم مذاکره‌کننده نیست؛ اما به ‌راستی دیپلماتی که درجمع دانشجویان می‌گوید«آیا فکر کردید آمریکا که می‌تواند با یک بمب، تمام سیستم دفاعی ما را از کار بیندازد(!) از سیستم دفاعی ما می ترسد؟» دیپلماتی شایسته دریافت بالاترین مدال‌ها است؟!

کاش دولت محترم به جای بزرگنمایی برجام و اعطای مدال و ...، اجازه می‌داد تا مردم به قضاوتی مناسب درباره واقعیت برجام و دستاوردها و پیامدهای آن برسند وآن‌گاه در صورت لزوم، به اهدای مدال اقدام می‌کرد. واقعیت این است که این‌روزها بخش عمده‌ای از جامعه پی‌برده‌اند که توصیفات کذایی درباره برجام مبالغه‌آمیز بوده است و به این نکته پی برده‌اند که برجام، هرگز فتح‌الفتوح نبوده و نتوانسته –و نخواهد توانست- متناسب با آن همه تبلیغات و القاء امید‌، به بهبود اوضاع اقتصادی‌ جامعه یاری رساند؛ بلکه به سهم خود هزینه‌های سنگینی نیز به دنبال داشته است.

نویسنده: فائزه شورکی