سروابرکوه؛ اعلام اسامی احراز صلاحیت‌ شدگان در انتخابات ریاست ‌جمهوری آرایش انتخابات ۲۴خرداد را تا حدود زیادی روشن کرده است. تا پیش از این تصور می‌شد حماسه سیاسی‌ای که رهبر معظم انقلاب اسلامی ابتدای امسال از آن سخن گفته‌اند صرفا پدیده‌ای است که مربوط به میزان مشارکت مردم در انتخابات یا نتیجه انتخابات است اما رفتار شورای نگهبان در بررسی صلاحیت کاندیداها نشان داد این مفهوم بسیار عمیق‌تر است و شامل بسیاری پدیده‌های غیرمنتظره از جمله مسائل مربوط به رفتار نهادها و دستگاه‌ها در انتخابات هم می‌شود. به عبارت دیگر رفتار شورای نگهبان به‌وضوح نشان دهنده آن است که این بار نه فقط مردم بلکه حتی نهادهای نظام نیز حماسه خواهند آفرید.

تصمیم شورای نگهبان در ردصلاحیت همزمان هاشمی و مشایی و نوع واکنشی که جامعه سیاسی و محیط اجتماعی کشور به آن نشان داد، حاوی پیام‌ها و معانی بسیار مهمی است که تامل در آنها برای فهم آرایشی که فضای سیاسی کشور به سمت آن میل می‌کند، ضروری است.

نخستین نکته بسیار مهم این است که شورای نگهبان در این تصمیم‌گیری نشان داد مکانیسم تصمیم‌سازی راهبردی در نظام یک مکانیسم سالم، بدون زد و بند و تا حدود زیادی مصون از معامله‌گری و بده‌بستان‌های پشت پرده است. این درست درنقطه مقابل ایده‌ای است که فرقه انحراف در ماه‌های گذشته تلاش برای تزریق آن به جامعه داشت و آن هم این بود که پس پرده تصمیمات، مجموعه‌هایی از مافیاها نشسته‌اند که توان گرفتن هیچ تصمیم بزرگی به نفع مردم را ندارند چرا که چنین تصمیم‌هایی لاجرم با منافع برخی باندهای خاص در تضاد قرار می‌گیرد و لذا در نهایت وتو خواهد شد.

به عبارت روشن‌تر، این فرقه تاکنون تلاش وسیعی برای کاشتن این تز در ذهن مردم کرده بود که در این ملک کسی را یارای رد صلاحیت کسی چون هاشمی‌رفسنجانی نیست و تنها گروهی که در کشور می‌تواند با هاشمی درگیر شود دار و دسته احمدی‌نژاد است و بس. ردصلاحیت آقای هاشمی – اگر چه صرفا به این معناست که او اکنون نمی‌تواند رئیس‌جمهور باشد و دلالتی بر هیچ مفهوم دیگری ندارد – نشان داد محاسبات این فرقه درباره الگوی رفتار نظام عمیقا اشتباه بوده است یا شاید بتوان بالاتر از این گفت خبرهای متافیزیکی که به آقایان می‌رسید چندان پایه و اساس نداشته است ضمن اینکه کنار هم گذاشته شدن این ۲ جریان و جاری شدن یک حکم واحد بر هر دوی آنها علامتی از تصمیم نظام برای یک سالم‌سازی فرجامین در ساختار سیستم است که هر چقدر برای این ۲ جریان تلخ است، به کام مردم شیرین آمده است.

دومین نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که واکنش جامعه به این اقدام شورای نگهبان هم به خوبی نشان داد که بسیار متفاوت از آن چیزی بود که ۲ جریان فتنه و انحراف انتظار داشتند، وعده داده بودند و پیش‌بینی کرده بودند. هر دوی این جریان‌ها تصور می‌کردند نظام از بیم ورود به فضای امنیتی هم که شده ریسک برخورد همزمان با این جریان و عمل به موازین قانونی درباره آنها را نخواهد پذیرفت. فرقه انحراف تصور می‌کرد خواهد توانست با نمایش قدرت و وارد کردن فشار توده‌ای به نظام از وقوع چنین امری پیشگیری کند و جریان فتنه هم تصور می‌کرد عملیات روانی درباره اقبال روزافزون به این جریان نظام را منفعل و هراسان خواهد کرد و در نهایت چاره‌ای جز مصلحت‌اندیشی برای آن باقی نخواهد گذاشت.

آنچه روز سه‌شنبه اتفاق افتاد اتفاقا نشان‌دهنده این است که نظام به هیچ وجه چنین درکی از مناسبات خود با جامعه ندارد. اتکای عمیق به اعتقاد عمومی و مشروعیتی که عمل به مر قانون برای نظام ایجاد می‌کند، متغیری است که در معادلات آقایان دیده نشده بود. اکنون نظام نشان داده است درست در زمانی که کسانی وضع آن را عمیقا بحرانی تصور می‌کنند، با آرامشی غافلگیرکننده وارد عمل شده و تصمیم‌هایی غیرمنتظره اتخاذ می‌کند به گونه‌ای که درک آن جز از طریق بازتعریف درک متقابل مردم و نظام از یکدیگر و نگاهی دوباره به مردم از منظری که نظام جمهوری اسلامی به آنها می‌نگرد، ممکن نیست.

منبع: یزدرسا