به گزارش یزدبانو به نقل از طنین یاس، اعتیاد در زنان معقوله جدیدی نیست اما روند رو به رشد این بیماری در بین زنان و دختران جوان و به تبع آن پیامدهای مختلف فردی، خانوادگی و اجتماعی که گریبانگیر این قشر می‌شود از مهم‌ترین دغدغه‌های کنونی کارشناسان حوزه زنان و خانواده است.

اعتیاد در زنان که اغلب از اعیاد به سیگار و سپس مواد مخدر  سنتی و به مرور زمان اعتیاد به مواد مخدر آزمایشگاهی دیده می‌شود، متأسفانه آمار طلاق، بیماری‌های روانی، خیابان‌گردی، کارتن خوابی ، روسپیگری و به دنبال آن تعداد زنان مبتلا به ایدز را بالا برده است.

خط سیر ایدز به سوی روابط جنسی پرخطر کشیده شده است

بنابر آمار در اواسط دهه 70 موج دوم + HIVبدنبال ابتلای مصرف‌کنندگان تزریقی در زندان‌ها ثبت شد که به منظور کنترل این اپیدمی، درمان‌ اعتیاد با استفاده از متادون در دستور کار قرار گرفت آمارهای رسمی نشان می‌دهد که پیش از آغاز موج سوم، سهم مردان و زنان در ابتلا به ایدز حدود ۹۸ درصد به 2 درصد بود، ولی با شروع موج سوم این بیماری، یعنی انتقال ویروس ایدز از طریق روابط جنسی، تعداد افراد مبتلا؛ به‌ویژه در زنان، رو به افزایش است؛ به‌طوری‌که ۶۵ درصد مبتلایان را مردان و 35 درصد آنها را زنان تشکیل می‌دهند.

این زنان یا که بیشتر از طریق روابط جنسی پُرخطر و در پس معضلاتی چون بی‌خانه‌مانی و کارتون‌خوابی مجبور به تن فروشی شده‌اند یا از طریق همسران معتاد خود و برقراری روابط جنسی با آنها به + HIV مبتلا شده‌اند.

(بنابر آخرین گفته‌های مینو محرز رئیس «مرکز تحقیقات ایدز بیمارستان امام خمینی» و عضو «شورای برنامه‌ریزی کرسی یونسکو در زمینه آموزش سلامت» که با سایت سلامت نیوز آخرین آمار زمستان 93 نشان می‌دهد 12درصد مبتلایان به ایدز زنان و 88 درصدشان مردان بوده‌اند. وزارت بهداشت هر سه ماه یک بار آمار مبتلایان را اعلام می‌کند. 9/99 درصد مراجعه‌کنندگان به مرکز تحقیقات ایدز بیمارستان امام خمینی(ره) از طریق تماس جنسی آلوده شده‌اند. همه جای ایران هم کسانی که این بیماران را ویزیت می‌کنند همین را می‌گویند.

الان کمتر کسی را می‌بینیم که به علت اعتیاد تزریقی به ویروس اچ آی وی مبتلا شود. اگر هم مبتلا به ایدز از طریق اعتیاد تزریقی وجود دارد از قبل مبتلا بوده و نمی‌دانسته است و برخی از همین افراد همسران‌شان را مبتلا کرده‌اند ولی الان علت غالب مراجعه‌کنندگان به خاطر تماس جنسی است که خیلی شدت پیدا کرده است مثلاً پیش از این آمار انتقال اچ آی وی از طریق آمیزشی 3 درصد بود اما الان نزدیک 15درصد شده یعنی افزایش چند برابری داشته است.)

ایجاد نسلی معتاد، پوتک بزرگ اعتیاد بر پیکره جامعه

اعتیاد، کلیدواژه بسیاری از بیماری‌‌های روحی، روانی و جسمی، دلیل اصلی از هم پاشیدگی بنیان خانواده و از همه مهم‌‌تر از بین رفتن نسلی که فرزندان والدین معتاد هستند.

اگر اعتیاد را یکی از دلایل طرد دختران از خانواده و به مرور زمان کارتون خوابی این گروه بدانیم، اگر زنان کارتون خواب به مرور زمان با اعتیاد زیادی که گریبانگیر آنهاست جز فحشا راهی را برای ارتزاق پیدا نکنند، خواه ناخواه به پدیده به اسم فرزندان زنان و مردان کارتون خواب می‌رسیم که بنابر گفته مسئولین بخش اعظمی از فرزندان این افراد به گروه‌های سازمان یافته تکدیگر به قیمت‌های نازل فروخته می‌شوند و راحت‌ترین راه برای کنترل و استفاده از این نوزادان آرام کردن آنها با مواد مخدر است، موادی که برای این کودکان دیرآشنا بوده و برخی از آنها از شکم مادر به این مواد افیونی  اعتیاد دارند.

مهر امسال شهیندخت مولاوردی معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری در مورد آمار زنان کارتن‌خواب در کشور گفت: آمار رسمی در این ارتباط نداریم، اما آمار غیررسمی می‌گوید؛ یک‌سوم ، ۱۵ هزار کارتن‌خواب تهران را زنان تشکیل می‌دهند.

وی گفت: ۱۰ درصد معتادان را زنان تشکیل می‌دهند و اکنون عنوان شد که ۱۲ درصد مبتلایان به ایدز نیز بانوان هستند.

اگر چه مولاوردی در بخشی از صحبت‌هایش گفته که ۶۲ درصد معتادان متأهل هستند و اهمیت این موضوع بیش از اعتیاد زنان است، اما در جواب این نظر از نگاهی دیگر می‌توان گفت: آمار زنان سرپرست خانوار که برخی از آنها به دلیل اعتیاد همسرانشان طلاق گرفته و دست همت بر کمر زده و فرزندان خود را بزرگ می‌کنند، نشان می‌دهد مرد معتاد بزرگ‌ترین ضربه را به زن و  فرزندان خود می‌زند اما مادر سالم می‌تواند آنها را دوباره بر جریان سالم زندگی برگردانده و هدایت‌گرشان باشد اما کانون خانواده و سلامت نسل، ‌قربانی اعتیاد زنان است، در خانواده ایرانی زن نقش مهم و ویژه دارد که در قوام، استحکام و پیشرفت کانون خانواده بسیار مؤثر است، نقشی که پدرخانواده از عهده آن برنخواهد آمد. از این رو  هر گونه اعتیاد زنان اعم از اعتیاد به موادمخدر، اعتیاد به سیگار، اعتیاد به اینترنت، اعتیاد به روابط بی حدوحصر خارج از منزل و .... باعث سست شدن پایه‌های خانوادگی سست شده و خانواده را دچار مشکلات اساسی می‌کند، به نحوی که بیشتر زنان معتاد دارای خانواده‌های از هم پاشیده یا ناموفق هستند.

به طور کلی می‌توان گفت:  با اعتیاد زن، کانون خانواده مستعد از هم پاشیدگی شده و فرزندان به ویژه دختران با الگوپذیری از مادرخانواده بییشتر در معرض خطر قرار گرفته و یا اینکه با فقدان محبت یک مادر سالم دچار انحراف و پیامدهای سخت جبران آن می‌شوند.

اعظم مرادی زن 40 ساله‌ای است که مسئولیت نظافت و آبدارخانه یک شرکت خصوصی را بر عهده دارد او که بیش از 15 سال است از همسر خود طلاق گرفته است، دلیل اصلی این جدایی را اعتیاد و دست به زدن همسرش دانست و گفت: اول به خاطر آسایش روحی فرزندانم و سپس بخاطر سلامت روحی و جسمی خودم از همسرم طلاق گرفته‌ام و بیش از 12 سال است که با خدمتگزاری در منازل و گاها شرکت‌های خصوصی امرار معاش می‌کنم.

وی با بیان اینکه سه فرزند، دختر و یک فرزند پسرم  موفقیت‌های تحصیلی خوبی در مدرسه و دانشگاه‌ دارند، گفت: امثال من مادر که با گذشت از  آرزوهای خود، جوانیمان را هزینه سلامت فکری و روحی فرزندانمان کردیم کم نیستند، اکثر زنان سرپرست خانوار این وضعیت را دارند، از قدیم گفته‌اند « بچه از مادر یتیم می‌شود.» اما مردان حتی بهترین و متمول‌ترینشان حتی نمی‌توانند ساعتی بدون مادر فرزندی را بزرگ و تَر و خُشک کنند.

مشکلات مردانی که زنان خود را به خاطر اعتیاد به مواد مخدر طلاق داده‌اند با حرف‌های خانم مرادی مطابقت دارد، ظفرقندی مردی 38 ساله است که با پسرش زندگی می‌کند، او انتخاب نادرست و ازدواج با دختری از خانواده‌ای که پدر و برادرانش معتاد بود را بزرگترین خطای زندگی خود می‌داند با اشاره به میلاد پسرش گفت: هر شش ماه یکبار یادش می‌افتد که پسری دارد و او را هوایی می‌کند، نگرانم که به دیدن مادرش برود و از سادگی این بچه در فروش مواد مخدر استفاده کند! و بعد رو به میلاد ادامه داد: از خانه مادربزرگت خارج نمی‌شوی و هر چه دستت دادند که امانت است به کسی برسانی می‌گویی: بابایم اجازه نداده است!

این پدر عصبی خسته از کار و زندگی از هم پاشیده با اطمینان خاطر می‌گوید: باید یک ازدواج مجدد و خوب داشته باشم تا از بلاتکلیفی این بچه و بی سروسامانی راهی یابم. او در این سالها حتی یک لحظه برای فرزندش مادری نکرده بود چون نمی‌توانست.

اگر اعتیاد را  ناهنجاری روانی- اجتماعی که از مصرف غیر طبیعی مواد مخدر صنعتی و سنتی ناشی شده و باعث اختلال روانی و فیزیولوژی فرد مبتلا به مواد مذکور می شود، تعریف کنیم باید بپذیریم که این اختلال در عملکرد جسمی، روانی و اجتماعی فرد معتاد اثر ناپسندی بر جای گذاشته و در موارد شدید حتی زندگی فردی و اجتماعی وی را به طور جدی تهدید می کند از این رو کشف دلایل افزایش آمار اعتیاد زنان در کشور اسلامی با این فرهنگ که حتی سیگار کشیدن را برای زن جایز نمی‌داند، امری مهم و حیاتی است.

از عوامل مؤثر گرایش زنان به مواد مخدر

زهرا نمازی، کارشناس علوم اجتماعی و مددکار اجتماعی در گفت وگو با طنین یاس گفت: از عوامل مؤثر گرایش زنان به مواد مخدر و عدم تمایل به ترک آن می توان به موارد زیر اشاره کرد: 1. عدم مهارت‌های لازم برای موفقیت در زندگی که بیشتر به چگونگی طی کردن دوران کودکی برمی‌گردد. 2. عدم توانایی فرد برای کسب پایگاه‌های اجتماعی و شغلی که بیشتر به عدم اعتماد بن نفس این افراد برمی‌گردد.3. تمرکز بر تفکراتی که از زن یک موجود ناموفق و از جامعه یک نظام ناعادلانه و از جامعه یک فضای ناامن ترسیم کرده است.4. روابط نزدیک و صمیمی با زنان معتاد یا دوستانی که در کار مواد مخدر هستند5. زندگی با مرد معتاد تا جایی که آمار نشان می‌دهد 50 درصد زنان معتاد با مرد معتاد زندگی می‌کنند6. دست و پنجه نرم کردن با مشکلات روحی و روانی. 7. طرد شدن از خانواده و عدم حمایت و امکانات لازم اجتماعی درمانی برای ترک اعتیاد.

راه‌های پیشگیری و درمان اعتیاد زنان

از قدیم گفته‌اند هر دردی را  دوایی است جز مرگ، قطعا برای این پدیده شوم و نامبارک هم درمانی وجود دارد که برای رسیدن به آن یک دست صدا ندارد.

زیرساخت‌های فکری زنان امر آگاهی رسانی از خطرات مواد مخدر و اعتیاد و امید به نتیجه بخش بودن این پیش آگاهی را بالا می‌برد. اما وجود برخی از موانع در مقابل زنان معتاد باعث عدم موفقیت در بازگرداندن این زنان به زندگی سالم می‌شود. شاید مهم ترین مانع در این بین، باورها و نگرش‌های موجود در جامعه در مورد زنان معتاد باشد. برای مثال مردمان در برابر اعتیاد مردان آن را یک بیماری و در برابر اعتیاد  زنان آن را یک موضوع غیراخلاقی و خارج از عرف می‌دانند که نه تنها باعث دلسوزی که باعث نفرت و طرد زن از خانواده و جامعه می‌شود، کاری که گویی با دستان خودمان فرزندانمان را به آغوش خطراتی صد مرتبه خطرناک تر از اعتیاد می‌‌اندازیم!

این نوع نگرش باعث می‌شود که اگر دختری بنابر هر دلیلی به مواد مخدر اعتیاد پیدا کرد از ترس برجسب نخوردن دم نزده و بیماری خود را با خانواده مطرح ننماید و هر روز در باتلاق اعتیاد بیش از پیش فرو رود و حال اگر خانواده او را درک کرده و به دنبال سلامتی‌اش باشند این سنگ عدم امکانات ترک اعتیاد زنان و مراکز معتبر است که بار دیگر بر پای لنگ زنان معتاد خورده آنها را در سردرگمی شان باقی می‌گذارد.

متاسفانه در  ایران، در حال حاضر هیچ گونه خدمات اختصاصی برای زنان معتاد وجود ندارد و حتی برخی از خدمات و مراکز فقط به مردان اختصاص دارند. لیکن با توجه به اینکه مصرف مواد در زنان ، ناهنجارتر از مردان تلقی می گردد، زنان معمولاً از مراجعه به مراکز درمانی معتادان که بیشترین مراجعه کنندگان آن ها مردان هستند اکراه دارند. با توجه به اینکه مراکز درمانی مهم ترین مکان دسترسی به معتادان هستند و بیشترین میزان اطلاعات مربوط به معتادان از این مراکز تأمین می‌شود، شیوع اعتیاد در زنان کمتر از میزان واقعی تخمین زده می‌شود و ناگاه چشم باز می‌کنیم با سونامی زنان کارتون خواب، دختران معتاد، کودکان بی سرپست، گدایان کوچک و از همه مهمتر افزایش آمار ایدز بر اثر روابط جنسی پرخطر هستیم.

گزارش: منیره غلامی توکلی

انتهای پیام /ش