یزدبانو، یکی از اعمالی که بعد از نماز به انجام آن بسیار سفارش ده است ذکر تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها می باشد.

معنای تسبیحات چیست؟ و ارتباط این سه منبع نور چه می ‏تواند باشد؟
شاید بتوان گفت که این 100 واژه‏ی نورانی و تکرار کلمات، تصویری از یک سیر روحانی باشد، یک حرکت آسمانی. 
الله اكبر، اولین ذكر تسبیحات حضرت زهرا علیهاالسلام
در تسبیح فاطمى علیهاالسلام، انسان با گفتن «الله اكبر» به نهایت عجز خود اعتراف مى‏كند و به ناتوانیش به درگاه الهى بارها اقرار مى‏كند.

جمیع بن عمیر گوید: در محضر امام صادق علیه السلام بودم، حضرت از من پرسید: جمله «الله اكبر» یعنى چه؟ گفتم: یعنى خدا از همه چیز بزرگتر است، حضرت فرمود: مطابق این معنى، خدا را چیزى تصور كرده و سپس مقایسه با سایر اشیاء كرده‏اى و او را بزرگتر از آن چیزها تصور نموده‏اى. عرض كردم: پس معنى الله اكبر چیست؟ حضرت پاسخ داد: معنایش این است كه؛ «الله اكبر من ان یوصف؛ خداوند بزرگتر از آن است كه توصیف گردد.» (شرح چهل حدیث (اربعین حدیث) امام خمینى، ص 417) 

الحمدلله دومین ذكر تسبیحات حضرت زهرا علیهاالسلام
پس از آن كه انسان به عجز و ناتوانى خویش در شناخت ‏خالق اعتراف كرد، با گفتن الحمدلله كه از افضل اذكار تسبیح است، وارد مرحله بعدى مى‏شود.

امام صادق علیه السلام به فضیلت تسبیح بعد از نمازهاى واجب چنین اشاره كرد: «هر كس بعد از نماز واجب تسبیح فاطمه زهرا علیهاالسلام را به جا آورد، قبل از این كه پاى راست را از بالاى پاى چپ بردارد، جمیع گناهانش آمرزیده مى‏شود.»

حضرت امام خمینى؛ در باب حمد مى‏فرماید: «حمد خدا مساوی شكر است؛ چنانچه در روایات كثیره وارد است كه، كسى كه بگوید: الحمدلله، شكر خدا را ادا كرده؛ چنانچه [امام صادق علیه السلام] فرمود: شكر هر نعمتى، و اگر چه بزرگ باشد این است كه حمد خداى عزّ و جلّ كنى.»
و ... [امام صادق علیه السلام] فرمود: ... كمال شكر گفتن فرد این است؛ الحمدلله رب العالمین . ... و در حدیثى حماد بن عثمان گفت: بیرون آمد حضرت صادق علیه السلام، از مسجد و حال آن كه گم شده بود مركوب آن حضرت. فرمود: «اگر خداوند آن را به من برگرداند، خدا را شكر مى‏كنم؛ شکری که حق اوست.» گفت درنگى نكرد تا آن كه آن مركوب آورده شد. پس فرمود: «الحمدلله‏». قائلى عرض كرد: «فدایت ‏شوم، آیا شما نگفتید كه شكر خدا مى‏كنم، شکری که حق اوست؟»

چنین تسبیح مهمّی آداب خاصّی را نیز می‌طلبد: 1. این ذکر را در کمال آرامش و تأمین روحی انجام دهید؛ 2. بدون تسبیح از کنار سجّاده برنخیزید؛ 3. این ذکر را با سرعت انجام ندهید؛ 4. قبل از اینکه پاهایتان را حرکت بدهید و از حالت نمازگزار خارج شوید، این ذکر را انجام بدهید

فرمود: «آیا نشنیدى كه من گفتم: الحمدلله.»

از این روایت معلوم مى‏شود كه افضل حمد خداوند، شكر لسانى است. (اسرار و آثار تسبیح حضرت زهرا علیهاالسلام، ص ‏48 به نقل از معانى الاخبار) 

سبحان الله‏ سومین ذكر تسبیحات حضرت زهرا علیهاالسلام
شخصى از حضرت على علیه السلام پرسید: معنى سبحان الله چیست؟ حضرت فرمود: «سبحان الله‏» تعظیم مقام بلند و با عظمت‏ خدا و منزه دانستن او از آنچه كه مشركان مى‏پندارند، است و زمانى كه بنده این كلمه را مى‏گوید، همه فرشتگان بر او درود مى‏فرستند.» (شرح چهل حدیث، امام خمینى، ص ‏349)

چرا در تسبیح حضرت فاطمه ما باید 34 بار الله اکبر و 33 بار الحمدالله و 33 بار سبحان الله بگوییم؟
طبق روایات قطعی (ر.ک کافی ج 3 ص 343) تسبیح حضرت زهرا سلام الله علیها،‌ بسیار بسیار سفارش شده است، و شکل کار همان است که شما اشاره کردید، این نوع تسبیح را پیامبر گرامی اسلام به دختر گرامیشان تعلیم داده است و اگر بهتر از آن بود همان را تعلیم می فرمودند.

امام باقر علیه السلام فرمودند هیچ عبادتی بالاتر از تحمید (حمد گفتن) طبق تسبیح فاطمه زهرا نیست، و اگر از این بهتر وجود داشت پیامر آن را به فاطمه واگذار می فرمود.(همان)

دلیل آن نیز دستور دینی است که از پیامبر و ائمه معصومین سلام الله علیهم اجمعین به ما رسیده استٰ، بنابراین همانطور که در سائر دستورات دینی مثل تعداد رکعات نماز و ایام روزه و غیره توجه به عدد مهم است اینجا نیز خاصیتی در آن نهفته که باید به همان طریق صورت پذیرد.

«سبحان الله‏» تعظیم مقام بلند و با عظمت‏ خدا و منزه دانستن او از آنچه كه مشركان مى‏پندارند، است و زمانى كه بنده این كلمه را مى‏گوید، همه فرشتگان بر او درود مى‏فرستند»

دو هدیه اختصاصی پیامبر خدا به حضرت زهرا (علیهاالسلام)
پیامبر گرامی اسلام (صلی الله و علیه وآله) دو هدیه گران‌بها به دختر خود، حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) دادند، یکی هدیه مُلکی "فدک " بود که آن را باب الکریم وضع کردند و دیگری هدیه ملکوتی "تسبیحات حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) " است.

در اهمیّت این ذکر همین بس که حضرت امام صادق (علیه السلام) درباره آن فرموده‌اند: "اگر هدیه و نحله‌ای بالاتر از آن تسبیح بود، پیامبر اسلام آن را به حضرت فاطمه (سلام الله علیها) تعلیم می‌دادند. "

این تسبیح و تعلیم جزو بهترین و برترین تعلیم‌های ملکوتی است که به صورت خاصّی به آن حضرت تعلیم داده شده تا دیگران هم از آن استفاده کنند. این یک تعلیم عمومی نبود، بلکه یک نحله و عطایی است که پیامبر اکرم (صلی الله و علیه وآله) به حضرت فاطمه (سلام الله علیها) دادند، آنگاه به برکت آن معلّم، پیامبر (صلی الله و علیه وآله) و این متعلّمه، حضرت زهرا(سلام الله علیها)، دیگران هم از منابع معنوی آن بهره می‌برند. از سوی دیگر حضرت زهرا (سلام الله علیها)، هم منافع هدیه ملکی (فدک) را در اختیار محرومان و مستضعفان قرار دادند. 

آداب تسبیح حضرت زهرا سلام الله علیها

چنین تسبیح مهمّی آداب خاصّی را نیز می‌طلبد:
1. این ذکر را در کمال آرامش و تأمین روحی انجام دهید؛

2. بدون تسبیح از کنار سجّاده برنخیزید؛

3. این ذکر را با سرعت انجام ندهید؛

4. قبل از اینکه پاهایتان را حرکت بدهید و از حالت نمازگزار خارج شوید، این ذکر را انجام بدهید.

منبع: تبیان