به گزارش خبرنگار یزدبانو؛ میدان امیرچخماق و مجموعه تاریخی امیر چخماق شهر یزد، شاخص ترین مجموعه بنای تاریخی این شهر به شمار می رود که در وسط بافت قدیمی شهر واقع شده و یکی از نقاط مهم یزد محسوب می‌شود.

این مجموعه امیرچخماق یزد شامل بازار، تکیه، مسجد و دو آب‌انبار که قدمت‌شان به دوره تیموریان می‌رسد و تکیه امیر چخماق در سال ۱۳۳۰ و مسجد امیر چخماق در سال ۱۳۴۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیدند.

دردیماه 1393 نیز تعداد هشت شهید گمنام در این مکان تاریخی خاکسپاری شد که این میدان را به خبرسازترین اثرتاریخی شهر یزد در داخل و خارج از کشور تبدیل کرد و در طول سال گردشگران زیادی را به واسطه قرارگرفتن در مرکز شهر و همجواری با دیگر مجموعه های تاریخی و بازار به خود جذب می کند.

حساسیت این مجموعه باعث شده تا در طول سالیان گذشته ساخت و سازهای متفاوتی اعمال شود و اجرای طرح های جدید باعث تخریب طرح های قبلی می شود و به جرأت می توان گفت این میدان نگاه ویژه مسئولان را مطلبد تا یکبار برای همیشه ساخت و سازها و زیباسازی این مکان تاریخی به پایان رسد.

*تاریخچه ساخت میدان و مجموعه امیرچخماق یزد
امیرجلال‌الدین چقماق، از سرداران و امرای شاهرخ تیموری در سده ۸ خورشیدی در زمانی که حاکم یزد بود، مجموعه‌ای متشکل از تکیه، میدان، حمام عمومی، کاروان‌سراها، خانقاه، قنات‌خانه و چاه آب سرد را ساخت تا یزد را رونق بخشد و در این کار فاطمه خاتون، همسرش، او را یاری کرد.

سنگ نصب شده در کریاس مسجد به طرف میدان، شبکه های ظریف از کاشی های معرق دور خارجی گنبد، محراب صفه اصلی با تاقنمای مقرنس کاری و … این مسجد را از نظر مرتبه زیبایی بعد از مسجد جامع قرار داده است. این بنا، مسجد جامع نو نیز نامیده شده است. این مجموعه در قرن هشتم هجری قمری بنا نهاده شده است.

این میدان در عصر صفوی هم به همین نام شهرت داشت. در زمان شاه عباس برخی از این آثار احیاء شده‌ است. از جمله چهار سوقی بر روی کاروانسرا ساخته شده‌ است. اوایل قرن سیزدهم هجری میدان جلوی مسجد و سردر بازار تبدیل به حسینیه شده‌ است. البته آنچه مسلم است در آن زمان، این مکان نقش حسینیه را نداشته، چون ساخت چنین فضاهایی از زمان صفویه به بعد در ایران رواج پیدا کرده‌ است.

هر چند تاریخ درست ساخت نخل امیر چخماق در دست نیست اما «ایرج افشار» تاریخ وقف پوش سیاه پیشین این نخل که نگاره «شیر و خورشید» بر خود داشته را رجب ۱۲۲۹ هجری قمری (تیر ۱۱۹۳ هجری شمسی) و برابر با ۲۰۰ سال پیش نوشته است. پس وقتی پارچه روی این نخل برای ۲۰۰ سال پیش بوده، ۴۵۰ سال سن برای خود آن هم ناپنداشتنی نیست. اگر این گونه بوده باشد، می‌توان گفت هنوز خبری از حسینیه و تکیه نبوده که این نخل اینجا بوده است.

تکیه امیر چخماق در سال ۱۳۳۰ هجری شمسی و با شماره ۳۸۳ و مسجد امیر چخماق در سال ۱۳۴۱ با شماره مستقل ۲۴۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیدند. همچنین این بناها و دیگر الحاقات به عنوان مجموعه امیر چخماق نیز با شماره ۲۴۱۶ به ثبت ملی رسیده‌ است.

انتهای پیام / ص