به گزارش یزدبانو؛ مسئله‌ای که در این روزها به نحوی خود را نشان داده، شیوه‌ی عجیب و خارج از عرف تبلیغات زنان در انتخابات شورای شهر است، به گونه ای که در برخی از این تبلیغات، مدل تبلیغات انتخاباتی زنان در کشورهای غربی به ذهن خطور می‌کند. نوع آرایش چهره و صورت، مدل لباس و پوشش، طریقه‌ی ژست گرفتن و... به نوعی ساختار شکنی و هنجار شکنی را در عرصه‌ی تبلیغات سیاسی ایجاد کرده است.

در این مطلب ابتدا مروری بر دیدگاه های اندیشمندان انقلاب اسلامی بر موضوع نقش و جایگاه اجتماعی زنان در جامعه خواهد شد و در ادامه به ریشه یابی این پدیده پرداخته می‌شود. اینجا چند سوال مطرح می‌شود: 1. حدود به تصویر کشیدن و نمایش چهره ی زنان طبق احکام اسلامی چقدر است؟ و آیا شخصی که موهایش مشخص نباشد ولی آرایش داشته باشد بی حجاب محسوب می‌شود؟

2.تلقی زن مسلمان ایرانی درباره حضورش در جامعه چیست؟

3. آیا اشتغال و و کار خارج از خانه نسبت به شغل شریف خانه داری و مادری و تربیت فرزند ارجحیت دارد؟

4.آیا بدست آوردن مناصب سیاسی و اجتماعی آنقدر مهم شده که زنان حاضرند به مثابه ی شیء و کالا خود را در معرض نمایش عمومی قرار دهند؟

5. در صورت مثبت بودن جواب سوال قبل، دلیل این موضوع چیست؟

موضوع حقوق شهروندی، آزادی های اجتماعی زنان، حضور اجتماعی زنان، اشتغال زنان و به طور کلی حضور زن در جامعه از سال های متمادی به خصوص در دوران پهلوی اول، پهلوی دوم و نظام مقدس جمهوری اسلامی در میان اندیشمندان و متفکران این حوزه مورد بحث و بررسی بوده است ولی تا کنون و بعد از حدود 38 سال از انقلاب اسلامی، نظام معرفتی، علمی، فرهنگی و رسانه ای کشور نتوانسته است، به این مسئله پاسخ دقیق، مستدل و منطقی در چارچوب شرع مقدس اسلام بدهد.

 علیرغم اینکه رهبران و متفکرین انقلاب اسلامی نوع نگاه و رویکرد اسلامی را به این موضوع بیان کرده اند. در این زمینه، شهید بزرگوار استاد مطهری در تبیین نسبت حقوق زن و مرد، قائل به برابری و رعایت اصل مساوات در اسلام است اما با تشابه و یکنواختی حقوق مخالف است. حضرت امام (ره) در مورد جایگاه زنان در جامعه معتقدند:«اسلام هيچ گاه مخالف آزادي زن ها نبوده است. زن مانند مرد آزاد است که سرنوشت خود را انتخاب کند و در فعاليت هاي مختلف اجتماعي شرکت داشته باشند.

زنان آزادند در همه فعاليت ها نقش داشته باشند، آن چيزي که اسلام با آن مخالف است شيء شدن زن در جامعه است، اسلام مي خواهد که زن حيثيت و شخصيت و شرافت خود را حفظ کند.

 اسلام زنان را از فسادي که آنان را تهديد مي کند نجات داده و مي دهد و در حقيقت آنان را از بند فساد آزاد کرده است. اسلام نمي خواهد زنان ملعبه دست باشند، مي خواهد زنان آدم باشند مثل ساير آدم ها. ما مي خواهيم زن آدم باشد مثل ساير آدم ها، انسان باشد مثل ساير انسان ها، آزاد باشد مثل ساير آزادي ها.» (صحيفه نور ، جلد 4)

 نکته‌ی کلیدی حضرت امام(ره) در این زمینه عدم شی‌ء شدن زن است به این معنی که با حضور زن در اجتماع نباید حیثیت زنانه‌ی او مورد تعدی واقع شود و ملعبه‌ی دست هوس رانان قرار گیرد به علاوه خود زن نیز باید به این نکته توجه داشته باشد که این ازادی، به جهت رشد و تکامل اوست و نه سقوط او در فساد.  مقام معظم رهبری نیز در تبیین دیدگاه اسلام نسبت به زن، در سه محور آن‌را بیان می‌کنند؛ یکی نقش زن به عنوان انسانی در راه تکامل معنوی و نفسانی است که در این دیدگاه، زن و مرد با یکدیگر هیچ تفاوتی ندارند. دوم موضوع حضور زن در در زمینه فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی، علمی و اقتصادی است. مطابق نظر اسلام نباید در این مسیر بر زن تحمیلی وجود داشته باشد چنان که به سد کردن راه او نیز نباید پرداخت.

«اگر خانم ها میخواهند وارد فعّالیت های اجتماعی و  سیاسی شوند، مانعی نیست. البته فعّالیت علمی، خیلی خوب است و بر سایر فعّالیتها ترجیح دارد.» و سومین محور که در بیان ایشان مهم‌ترین آن می‌باشد نگاه به زن، به عنوان یک عضو در خانواده است به عنوان همسر و مادر که وظیفه‌ی سخت و دشوار تربیت نسل آینده را بر عهده دارد.(بیانات در جمع زنان شهر ارومیه‌، 1375) پس اسلام رای به برابری زن داده است و نه تشابه. اسلام موافق تعیین سرنوشت زن توسط خودش است. اسلام موافق آزادی زن به دور از هرگونه فساد اجتماعی است. اسلام موافق رشد و پیشرفت فردی زن است. اسلام مخالف فعالیت های اجتماعی، علمی و اقتصادی زن در صورت نبود مانع نیست و در نهایت اسلام مهم‌ترین عرصه‌ی کار و فعالیت برای زنان را عرصه‌ی خانواده و مادری می‌داند.

اما در رابطه با این تصاویر ابتدا لازم است به جهت احکام و قواعد شرعی مورد بررسی قرار گیرند. مقام معظم رهبری در رابطه با مصادیق آرایش و بی حجابی معتقدند:« مصداق آرایش را باید عرف تعیین کند؛ یعنی عموم مردم -افرادی که در محل زندگی شخص هستند- اگر کاری را آرایش بدانند و خانم آن آرایش را داشته باشد باید از نگاه نامحرم بپوشاند. مثلاً کرم ساده و معمولی را کسی آرایش نمی­‌گوید.»[1] در ضمن«اگر خانمی آرایش داشته باشد، باید آرایشش را از نگاه نامحرم بپوشاند. اگر او آرایش کند به قصد اینکه نامحرم ببیند، این کار حرام است؛ اگر عمداً در نگاه نامحرم چهره‌ی آرایش‌شده‌اش را نپوشاند آن نیز حرام است؛ مواردی هم که در بحث پوشش خانم‌ها استثنا شده (گردی صورت و دست­‌ها تا مچ) در صورتی است که آرایش و زینتی نداشته باشند.»[2] مطابق با فتوای معظم له و با مراجعه به عرف جامعه و نظر به این تصاویر متوجه می‌شویم که این تصاویر مصداق دقیق یک خانم آرایش کرده و بی حجاب می‌باشد و باید از نگاه نامحرم پوشیده شود به علاوه این فرد مرتکب عمل حرامی شده است زیرا عمدا خود را در معرض نگاه فرد نامحرم قرار داده؛ پس این تصاویر در درجه‌ی اول مخالفت صریح با شرع مقدس اسلام را دارد و این نمایانگر ضعف معرفتی و اعتقادی این بانوان می‌باشد و نمایان گر ضعف شدید در نظام آموزش رسمی و غیر رسمی کشور در آموزش و تبیین حجاب برای دختران است. در درجه‌ی بعدی نشان دهنده‌ی ضعف در سازو کارهای نظارت و تایید صلاحیت نامزدهای شورای شهر را نشان می‌دهد.

 از سوی دیگر انتشار چنین تصاویری حکایت از تب جنسی و مشکل در نظام زوجیت جامعه دارد، توضیح آنکه وقتی عده ای به خصوص زنان در جامعه اقدام به بدحجابی می نمایند، زمینه رقابت زنان در نوع پوشش و آرایش و رقابت مردان در به دست آوردن بهترین زنان آغاز می گردد، در نتیجه معیار در تشکیل خانواده و انتخاب جعل می‌شود و معیارهای غلط جایگزین می شود.

نکته‌ی دیگر در این رابطه، ضربه ای است که انتشار این نوع از تصاویر به نهاد خانواده می‌زند. از این روست که اسلام دستور به حجاب داده است تا هم روابط جنسی منحصر به خانواده شود و هم آستانه‌ی رضایتمندی جنسی زوجین در حد آن خانواده قرار گیرد و از حدش تجاوز نکند و روابط آزاد و بی ضابطه ی جنسی شکل نگیرد.

بر همین مبنا قرآن کریم و اهل بیت (ع) دستورات فراوانی صادر کرده اند تا حافظ نهاد خانواده باشند و فرد بتواند در فضای آرام جامعه در خانواده‌اش به رضایت مندی معقول و منطقی قانع گردد: رعایت حجاب(نور31)، حفظ نگاه(نور31-30)، پرهیز از اختلاط بی مورد(عاملی، 1416، جلد20:235)، خوش صحبتی با جنس مخالف(عاملی، 1416، جلد:20 : 185)، رعایت ارتباط با محارم ناهمجنس(مجلسی، 1374، جلد76: 42)، توصیه به خود آرایی همسران برای یکدیگر(مجلسی، 1374، جلد76: 166).

از منظری دیگر ساختار اشتباه نظام علمی و آموزشی کشور است. وقتی نظام آموزشی کشور بر خلاف مبنای اسلامی و انقلابی شکل گرفته باشد، اصل برای زنان و دختران تحصیلات عالی است و نه شوهرداری و تربیت نسل. البته ناگفته نماند تعداد زیادی از بانوان تحصیل کرده و انقلابی وجود دارند که در کنار درس و تحصیل و حضور اجتماعی، همسران و مادران نمونه و برتری هم هستند و اصل را مادری و تربیت نسل انقلابی می دانند و نه صرفا اشتغال و کسب علم اما در جامعه مطرح نمی‌شوند و در رسانه ها نشان داده نمی‌شوند و لذا همین می‌شود که با شمار زیادی از بانوان با تحصیلات عالی مواجه می‌شویم که خواهان مشاغل و مناصب بالای سیاسی و اجتماعی هستند و همین امر باعث می‌شود که ارزش والای زن مسلمان را به این گونه تصاویر نامناسب تقلیل دهند.

در کنار همه‌ی این نکات بی برنامگی و ضعف جدی در رسانه‌ی ملی در بازنمایی تصویر زن مسلمانِ انقلابی است. فکر کنم سریال پایتخت را به یاد می‌آورید وقتی که همسر نقی(نقش اول سریال) هما، در انتخابات شورای شهر ثبت نام کرد و توانست آرای همشهری های خود را بدست آورد و جزء اعضای شورا قرار گیرد. در واقع این بازنمایی‌ای است که از یک زن مسلمان در رسانه ی ملی به تصویر کشیده شده است و در ناخودآگاه زنان ما قرار گرفته است.

البته منظور ما مخالفت با شرکت زنان در این عرصه ها نیست و حرف چیز دیگری است.  حرف این است که چرا با جود تاکیدات بسیار زیاد مبنی بر اهمیت نقش مادری و نقش خانه داری زنان در کنار سایر نقش ها، رسانه ی ملی فقط و فقط تلاش دارد تا زن مسلمان ایرانی را زنی معرفی کند که شاغل است، مدیر است، در مناصب قرار دارد و... مگر جامعه ی ما به چند خانم در این اینگونه مشاغل و به طور کلی به چند خانم شاغل نیاز دارد؟ جامعه ی ما با توجه به مسائل سوء تربیتی کودکان و نوجوان و بحران جمعیت به زن در نقش مادری بیش از پیش نیازمند است.

البته این فیلم یکی از هزاران فیلم و سریالی بود که نقش زنان در جامعه را به غلط، به تصویر کشیده بود که نیازمند اصلاح سیاست ها و قواعد در این زمینه است. می بایست در این مورد سیاست های رسانه ی ملی به معنای واقعی بر خانواده محوری و بازنمایی نقش زن به عنوان مادر قرار گیرد و همه ی برنامه ها، سریال ها و حتی آگهی های بازرگانی بر این طریق قرار گیرند.

نکته ی دیگر در این موضوع ضعف جدی در نظارت بر انتخابات شوراها و نبود ضوابطی مشخص در تبلیغات این انتخابات است که نیازمند قانون گذاری ای جدی توسط مجلس شورای اسلامی است و یا اینکه نظارت بر این انتخابات و نامزدهای آن نیز به شورای نگهبان سپرده شود.

و اما نکته ی پایانی، پیامبر اکرم(ص) در حدیثی می فرمایند که من در روز قیامت به امت خود مباهات می کنم حتی به جنین سقط شده ای. آیا ارزش زن مسلمان که جایگاه والا و گران قدر مادری را بر عهده دارد و پیامبر(ص) حتی به جنین سقط شده ی آن مباهات می‌ورزند، این چنین است که خود را در ویترین تبلیغات انتخاباتی قرار دهد؟

طنین یاس 

انتهای پیام/غ