به گزارش یزدبانو به نقل از خبرگزاری فارس از یزد، در یزد از عید فطر به عنوان عید رمضان یاد می‌کنند و مردم هر سال مراسمی ویژه در این روز برگزار می‌کنند.
قبل از فرا رسیدن عید فطر، آیین‌های مختلفی با عنوان وداع با ماه مبارک رمضان در گوشه و کنار این استان برگزار می‌شود و پس از پایان مراسم وداع با ماه مهمانی خدا، روزه‌داران کم کم برای برگزاری مراسم عید فطر آماده می‌شوند.

در بسیاری از نقاط استان یزد، مردم یا قبل از ماه مبارک رمضان و یا در آستانه عید فطر، به نوعی خانه تکانی می‌کنند و خانه‌ها را برای برگزاری مهمانی‌ها آماده می‌کنند.

در خانه بزرگترهای فامیل، اغلب برنامه‌ریزی‌ها و آماده شدن برای عید فطر نمود بیشتری دارد نظیر ایام عید نوروز که معمولا خانه بزرگترها، شور و حال ویژه‌ای دارد.

اما آیین اصلی عید فطر، از صبح روز عید با برگزاری نماز عید آغاز می‌شود و تا عصر ادامه دارد و معمولا بازار دید و بازدید گرم است.

عید رمضان؛ نماد بندگی خدا/ اهمیت و ارزش ویژه عید فطر نزد مردم یزد

یکی از پژوهشگران و محققان فرهنگ عامه یزد در مورد آیین عید فطر در استان یزد اظهار کرد: عید فطر از گذشته‌های دور نزد مردم استان یزد ارزش و اهمیت ویژه‌ای داشته و برای آنها عید رمضان، نمادی از بندگی خداست.

مریم شکوهی بیان کرد: فلسفه برگزاری عید فطر و مراسم‌های ویژه آن، این است که مردم یک ماه طاعت و بندگی خداوند را با این امید که طاعات و عبادات آنها مورد قبول درگاه حق قرار گرفته باشد، به جشن می‌نشینند.

وی عنوان کرد: مردم روز قبل از عید فطر به نظافت مساجد به ویژه حیاط و محوطه‌های باز مساجد می‌پردازند تا نماز عید فطر در آنجا برگزار شود و معتقدند که نماز عید فطر باید در فضای روباز برپا شود.

شکوهی خاطرنشان کرد: بر خلاف سایر مناطق کشور که نماز عید فطر به صورت متمرکز در یک یا دو مصلی یا امامزاده و مسجد بسته به جمعیت منطقه برگزار می‌شود، در یزد تقریبا مسجدی نیست که نماز عید فطر در آن برگزار نشود.

این پژوهشگر فرهنگ عامه ادامه داد: از حدود یک ساعت قبل از برپایی نماز عید فطر، از بلندگوهای مساجد، صدای تکبیرهای ویژه نماز این روز بلند می‌شود و مردم کم کم برای برپایی نماز آماده می‌شوند و این آیین در روستاها با طبل و ... و در برخی موارد چاووشی خوانی همراه است و مردم از یک گوشه ده به راه می‌افتند و تا به محل برگزاری نماز برسند، افراد زیادی از مردم روستا در جمعیت حاضر هستند و به اتفاق هم برای برگزاری مراسم نماز می‌روند.

وی عنوان کرد: به قول مردم یزد، بازار دیده‌بوسی در این روز بسیار گرم است و مردم ضمن تبریک عید فطر، عبارت نماز و روزه‌ها قبول را استفاده می‌کنند و برای یکدیگر آرزوی آمرزش گناهان و قبولی طاعات و عبادات در یک ماه گذشته را دارند.

برگزاری نماز عید فطر به طور متمرکز در مسجد حظیره و همه مساجد سطح شهر

شکوهی با بیان اینکه نماز عید فطر در یزد هر سال با شکوه خاصی برگزار می‌شود، یادآور شد: از قبل از سه دهه پیش تاکنون، نماز عید فطر به طور متمرکز در مسجد حظیره یزد برگزار می‌شود اما در همه مساجد و امامزاده‌های یزد، نماز عید فطر به طور همزمان برگزار می‌شود تا مردم برای رسیدن به مسجدی یا مکانی خاص، دچار زحمت نشوند.

پس از اینکه نماز عید به پا داشته شد، معمولا بسته‌های شیرینی و شکلات، شله زرد و حلوا و نقل در میان مردم توزیع می‌شود و مردم به این شکل به یکدیگر شادباش می‌گویند.

در بسیاری از مساجد نیز با گسترانیدن سفره‌های صبحانه از مردم با آش نذری پذیرایی می‌شود که خوردن این آش نیز فلسفه خاص خود را دارد.

بسیاری از مردم پس از صرف صبحانه دیگر به منزل خود باز نمی‌گردند و دید و بازدید را بعد از نماز آغاز می‌کنند و به دیدار بزرگترهای فامیل می‌روند.

تهیه هدیه برای دختران و پسران تازه به تکلیف رسیده

در بسیاری از نقاط، پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها برای دختران و پسرانی که امسال تازه به سن تکلیف رسیده و روزه‌های خود را کامل گرفته‌اند، هدیه تهیه می‌کنند که اغلب موارد این هدایا یا به لحاظ معنوی یا مادی دارای ارزش است به عنوان مثال یا قرآن و سجاده و چادر نماز به دخترها هدیه می‌شود یا تکه‌ای طلا برای آنها خریداری می‌شود که البته این بستگی به وسع بزرگترها دارد.

در خانه بزرگترهای فامیل از شیرینی‌های سنتی یزد از جمله باقلوا و قطاب که از چند روز پیش در ظرف‌های مخصوص پیچیده شده است، پذیرایی می‌شود.

یکی دیگر از رسوم یزدی‌ها در عید فطر این است که بزرگترهای فامیل اغلب نیازمندان و مستمندان محله یا فامیل خود را شناسایی می‌کنند و بقیه اهل فامیل، فطریه خود را به بزرگتر خانواده می‌دهند و او فطریه را که معمولا مبلغ نسبتا خوبی می‌شود، به شخص نیازمند مدنظر خود، بدون اینکه کسی از نام و نشان آن مطلع شود، می‌بخشد.

اما بانوان یزدی که در روزهای ماه مبارک رمضان، اغلب ختم قرآن خود را در منزل یکی از اهالی محل برگزار می‌کنند، در روز عید فطر با هم جمع می‌شوند و برای فردی که ختم قرآن در طول این 30 روز در منزل او برگزار شده، عیدی و شیرینی می‌برند که این عیدی گاهی یک قواره پارچه و ... است.

تجلیل از معلمان قرآن با هدیه و شیرینی

معلم‌های قرآن نیز معمولا در این روز مورد تقدیر شاگردان خود قرار می‌گیرند و افرادی که در ماه مبارک رمضان اقدام به آموزش یا غلط گیری قرائت قرآن دیگر بانوان کرده‌اند، با هدیه کوچک و شیرینی، مورد تقدیر قرار می‌گیرند.

در جلسات قرآنی، رسم دیگری نیز وجود دارد و این رسم آن است که شخصی که در ختم قرآن، سوره اخلاص به او افتاده باشد، در روز عید فطر به او شیرینی و هدیه می‌دهند و این کار را یمن و برکت برای خود و شخص قاری قرآن می‌دانند.

مردم یزد به رغم اینکه ممکن است عید فطر هر سال یک روز متفاوت از آنچه باشد که در تقویم رسمی کشور یاد شده، معتقدند که مراسم شادی نظیر عروسی‌ها را در این روز برگزار کنند و در روز عید فطر معمولا در هر گوشه از کوچه و خیابان، می‌توان نشانی از عروسی یافت.

پس از پایان روز اول شوال، مردم شب هنگام را اغلب در امامزاده یا مسجد می‌گذرانند و برای اینکه عبادت و بندگی خدا، برای یک سال همراه و عادت آنها باشد، در پایان روز عید فطر نیز به قرائت قرآن و ادعیه توصیه شده در این شب می‌پردازند.