یزد رسا به نقل ازعصرسیاست؛ یکی از مهم ترین دول بیگانه که در تاریخ معاصر ایران خواستار نقش آفرینی شبه استعماری بوده است دولت آمریکا می‌باشد که همواره به دنبال نفوذ و تأثیرگذاری در تحولات خاورمیانه است. در زمان پیروزی انقلاب اسلامی ایران دولت کارتر در آمریکا روی کار بود که با تصمیمات و سیاست گذاری‌های نابجای خود باعث روی دادن یکی از بزرگ‌ترین شکست‌های سیاست خارجی آمریکا شد. عدم تصمیم‌گیری قاطع، تشتت آرا و عدم واقع نگری مقامات آمریکایی در قبال تحولات داخلی ایران از مهم‌ترین دلایل روی دادن این ناکامی تاریخی می‌باشد.

به طور کلی در سطح هیئت دولت و مشاوران کارتر، دو موضع کاملاً متفاوت در قبال انقلاب اسلامی ایران وجود داشت که باعث سردرگمی‌‌کارتر در اتخاذ تصمیم‌های مهم در مقاطع حساس تاریخی گردید که در نهایت پس لرزه‌های آن تا مدت‌ها بر سیاست خارجی آمریکا سایه افکند. افرادی نظیر"برژینسکی" به عنوان مهم‌ترین مشاور کارتر سعی در متقاعد کردن وی به حمایت تمام و کمال از شاه و سرکوب مردم ایران را داشتند و در مقابل وی "ونس" و "سولیوان" ریاست جمهوری را دعوت به فشار بر شاه برای رعایت موازین حقوق بشری و تعامل و گفت و گو با مخالفان می‌نمودند.

کارتر، به عنوان ریاست جمهوری که بر سر دو راهی بزرگ نتوانست تصمیمی‌ درست اتخاذ کند.

خاطرات افراد تأثیرگذار دولت کارتر خود گویای عدم ثبات سیاسی موجود در بین مقامات آمریکایی می‌باشد که نتیجه آن شکست بزرگی است که به تسخیر سفارت آمریکا در ایران و بزرگ‌ترین بحران سیاست خارجی آمریکا مبدل می‌شود. همان‌طور که اشاره شد این شکست حاصل عدم تصمیم‌گیری قاطع در برهه‌های حساس تاریخی است. برژینسکی به عنوان نزدیک ترین مشاور کارتر این شکست را به بهترین وجه در کتاب قدرت و اصول اخلاقی خود ذکر می‌کند که می‌تواند حسن ختام پژوهش پیش رو باشد:

ایران بزرگ‌ترین شکست حکومت کارتر بود. برخلاف پیروزی‌هایی که در مذاکرات صلح مصر و اسرائیل در کمپ دیوید و تلاش برای عادی ساختن روابط با چین نصیب حکومت کارتر شد و سیاست محکم و استواری که سرانجام در برابر شوروی اتخاذ گردید و هر یک نقاط مثبت و سازنده‌ای در سیاست خارجی حکومت کارتر به شمار می‌آید، سقوط شاه از نظر استراتژیک نتایج مصیبت باری برای آمریکا به بار آورد و از نظر سیاسی برای خود کارتر فاجعه آمیزتر بود... پرزیدنت کارتر هم در نتیجه اختلاف نظرهای مشاوران خود، یا بر اثر جدالی بین عقل و احساس در درون خود او درگرفته بود، در جهات متفاوتی کشانده می‌شد و در اتخاذ تصمیم دچار تردید و تزلزل می‌گردید.

این اختلاف نظر بین دولتمردان آمریکا باعث شد آمریکا شکست تاریخی وقوع انقلاب اسلامی ایران را در پیش چشمان خود شاهد باشد. هدف از یادآوری مجدد این رویداد تطابق آن با رویدادهای کنونی درعرصه روابط ایران وآمریکا به طور خاص در مذاکرات هسته‌ای است.

اکنون نیز که در آستانه روزهای پایانی توافق قرار داریم این تشتت آراء بار دیگر به سراغ مقامات آمریکا آمده است و باعث شده است این اختلاف نظر بین دولت مردان آمریکا اوباما را با یک نوع سردرگمی توافق یا عدم توافق قرار داده است که تمدید چند باره مذاکرات را نیز می توان در این چارچوب بررسی کرد.

ریشه این اختلاف نظر را می‌توان در دیدگاه‌های جان کری وزیر امور خارجه آمریکا و سوزان رایس مشاور امنیت ملی اوباما جستجو کرد.

یک منبع آگاه غربی حاضر در محل مذاکرات در این باره گفته است «از همان ابتدا میان جان کری وزیر امور خارجه و «سوزان رایس» مشاور امنیت ملی اوباما بر سر موضوع حساس رفع تحریم های ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد اختلاف وجود داشت که همین امر منجر به عدم اعلام  نظر قطعی رئیس جمهور آمریکا در خصوص این موضوع اختلافی شده بود.

با کمی تأمل می‌توان ریشه این اختلاف نظر و نتایج آن را عیان ساخت:

تشتت آرا دولتمردان آمریکایی در زمان کارتر وقوع انقلاب اسلامی را رقم زد و باعث شد آمریکا در برابر تحولات انقلابی ایران در موضع ضعف قرار گرفته و عاجز از واکنش شود که برژینسکی آن را شکست تاریخی دولت کارتر می‌داند و بتعث شد آمریکا یکی از متحدین استراتژیک خود را از دست داده و تبعات آن را هنوز تحمل کند.

اکنون نیز می توان این تحولات را در همین چارچوب بررسی کرد. به صورتی که دولتمردان آمریکایی را بر سر دوراهی توافق قرار داده است که این تشتت آراء آمریکا را از گرفتن تصمیم قاطع در مذاکرات محروم کرده‌است.

در این خصوص باید به موارد زیر توجه کرد:

1_ دولت مردان آمریکایی از دوران پس از توافق با ایران بیم دارند و نمی توانند تأثیر این توافق را بر منطقه و جهان پیش بینی و مدیریت کنند و این موضوع باعث شده است بسیاری از دولتمردان آمریکا به خصوص سوزان رایس با  بر سر موضوع حساس رفع تحریم های ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد مخافت کنند که با این اقدام علنا توافق را به مرگ مغزی دچار کرده است.

2_این سردرگمی آمریکا در روند مذاکرات هسته ای اگر موجب شکست مذاکرات شود پیامدهای شدیدی را برای آمریکا در پی خواهد داشت که شاید بتوان آن را شکست تاریخی آمریکا پس از وقوع انقلاب اسلامی دانست.

این پیامدها عبارتند از:

الف: اصلی‌ترین پیامد شکست مذاکرات در نتیجه زیاده خواهی آمریکا را می‌توان بازگشت پر قدرت ایران به چرخه غنی‌سازی هسته‌ای دانست. همه مسئولین کشور بر این موضوع که شکست مذاکرات سرعت ایران در برنامه هسته‌ای را بیش از پیش می کند اتفاق نظر دارند و ریاست محترم جمهور نیز اخیرا در واکنش به زیاده خواهی طرف مقابل گفت: مسی را چنان تغییر می دهیم که در مخیله‌شان نگنجد. این موضوع یکی از اصلی‌ترین چالش‌های آمریکا در صورت شکست مذاکرات خواهد بود.

ب: بسیاری از کارشناسان بر این موضوع که شکست مذاکرات بدنه اصلی تحریم‌ها را تحت الشعاع قرار داده و در آستانه فروپاشی قرار می دهد متفق‌اند زیرا ایران در مدت تحریم قادر شده است به مرور زمان از تأثیرات تحریم ها بکاهد و از طرف دیگر بسیاری از کشورهای شرکت کننده از تحریم های ایران و جایگزینی کشورهای دیگر در بازار ایران نارضایتی خود را بارها اعلام کرده اند که کشورهای اتحادیه اروپا ازآن جمله اند.

ج: نکته دیگری که در صورت شکست مذاکرات به عنوان چالش برای آمریکا مطرح خواهد شد، ناامیدی ایران از میز مذاکرات است زیرا با شکست مذاکرات ایران که در مذاکرات بیش از 2 ساله سود و منفعتی را به دست نیاورده است به راحتی به میز مذاکره بازنخواهد گشت و آمریکا تنها روزنه خود را برای جلوگیری از رشد دانش هسته ای خود را از دست خواهد داد.

د:افکار عمومی جهان دیگر به آن حد از آگاهی رسیده است که در صورت شکست مذاکرات آمریکا را مقصر اصلی آن شکست بداند زیرا در مراحل متعدد آمریکا با زیاده‌خواهی خود موجبات تکدر کشورهای 5+1 را فراهم آورده است و اتحادیه اروپا نیز مانند گذشته در این راه دنباله‌رو آمریکا نخواهند بود.

ه: همانطور که رهبر معظم انقلاب نیز فرمودند این مذاکرات موجبات تنویر افکار عمومی را فراهم خواهد کرد و همانطور که اکنون نیز این موضوع مشخص شده است افکار عمومی به آن آگاهی رسیده است که تنها چاره مشکلات کشور در توجه به ظرفیت ها و توان داخلی است و کشورهای سلطه‌گر قصد دارند با استفاده از ابزار تحریم استقلال کشور را مورد خدشه قرار دهند که این موضع مردم را به راحتی می توان در حماسه های حضوری چون 22 بهمن و روز قدس حس کرد.

با این وجود می توان گفت که شکست مذاکرات ناشی از تشتت آراء در دولتمردان آمریکا است و به تبع آن عدم توانایی اوباما در گرفتن تصمیم قطعی را درپی  خواهد داشت که این شکست قادراست بزرگترین اشتباه تاریخی آمریکا و اوباما را رقم بزند و سرنوشت کارتر در موضوع انقلاب را در حال حاضر تکرار کند تا دموکرات‌ها قربانی این زیاده‌خواهی شوند.

از سوی دیگر می توان در تحلیلی دیگر می توان توافق هسته‌ای را برای سردمداران آمریکا یک شکست تاریخی دانست زیرا آمریکای مغرور از افول شوروی خود را یکه تاز جهان دیده و در این راه از هیچ تلاشی فروگذار نمی کرده اکنون با یک بحران جدی به نام ایران مواجه شده است و مجبور شده است با یک قدرت منطقه ای از موضع برابر پشت میز مذاکره بنشیند و امتیاز دهد که خود این عمل نیز می‌تواند شکستی تاریخی و پایانی بر یکه‌تازی‌های این کشور باشد که همین غرور باعث شده است در روزهای پایانی مذاکرات فشارهای خود را افزایش داده و خواهان امتیازگیری بیشتر و یا حتی شکست مذاکرات شده است غافل از آن که شکست مذاکرات تبعات بیشتری را گریبان‌گیر آمریکا خواهد کرد.

انتهای پیام/س*