این روزها کاخ آرزو طیف غربزده برای کاهش نمادین تحریم‌ها توسط جوبایدن جهت بهره‌برداری انتخاباتی از آن در حال فروریختن است؛ چراکه علاوه بر مواضع صریح دولتمردان بایدن برخی از منابع معتبر خبری از اصرار دولت کنونی امریکا به روش اوباما- ترامپ سخن به میان می‌آورند. بایدن اصل و اساس تحریم‌ها را به‌دلیل نقش محوری آن‌ها برای وادارسازی طرف ایرانی برای مذاکرات موشکی و منطقه‌ای حفظ خواهد کرد و تنها به اقدامات نمایشی و ویترینی دراین‌باره بسنده می‌کند.

بازی بایدن با ایران بدون لغو تحریم

پایگاه تحلیلی «بلومبرگ» به نقل از چهار منبع آگاه گزارش کرد دولت بایدن به‌عنوان بخشی از تلاش برای بازگشت به برجام به دنبال راه‌هایی برای کاهش فشار اقتصادی ایران بدون لغو تحریم‌های کلیدی است. طبق این گزارش، چهار منبع آگاه اعلام کردند که مقام‌های امریکایی در حال بحث و گفتگو درباره موضوعاتی، چون حمایت از صندوق بین‌المللی پول برای اعطای وام به تهران برای مقابله با ویروس کرونا و همچنین تسهیل تحریم‌هایی هستند که در مسیر کمک‌های جامعه جهانی به ایران برای مقابله با کرونا مانع ایجاد کرده است.

طبق گفته این منابع آگاه، جو بایدن، رئیس‌جمهور امریکا احتمالاً با امضای یک فرمان اجرایی، تصمیم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق امریکا را برای خروج از برجام لغو کند. با این حال، منابع آگاه اعلام کردند که صدور معافیت‌های تحریمی که اجازه فروش نفت ایران را در بازارهای بین‌المللی بدهد، در حال حاضر تحت‌بررسی‌های جدی قرار ندارد.

مقام‌های دولت بایدن در حالی برای بازگشت مجدد به برجام ابراز تمایل کرده‌اند که در مناسبات مختلف برای این بازگشت شرط گذاشتند و اخیراً نیز آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه امریکا تأکید کرد که هنوز راه طولانی برای بازگشت کامل به برجام وجود دارد.

ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه امریکا تصریح کرد که ایالات متحده قبل از آنکه مجوز هرگونه کمک یا کاهش تحریم‌های مرتبط با کرونا را برای ایران صادر کند، خواستار رایزنی با شرکای اروپایی عضو برجام است.

پرایس در این خصوص توضیح داد: «قبل از اعلام هرگونه تغییر در سیاست در این راستا، ما می‌خواهیم اطمینان حاصل کنیم که چنین رایزنی‌هایی را انجام داده‌ایم و ما در حال حاضر در حال انجام چنین کارهایی هستیم.»

اهمیت تحریم از نگاه هیلی

در همین باره نیکی هیلی، نماینده سابق امریکا در سازمان ملل متحد نیز روز گذشته درباره اهمیت غیرقابل انکار تحریم می‌گوید و تأکید می‌کند که بایدن نباید به‌راحتی تحریم‌ها را کاهش دهد.

او در گفتگو با شبکه امریکایی فاکس‌نیوز می‌گوید: «برگشتن به توافق با ایران واقعاً خطرناک است. این یعنی اینکه باید تمام تحریم‌ها برداشته شود. تحریم‌هایی که ما علیه ایران وضع کرده بودیم تا اقتصاد ایران را ضعیف کند و مردم را به خیابان‌ها بکشاند.»

علاقه زائدالوصف امریکایی‌ها به تحریم

باراک اوباما در همان مقطع زمانی و در بخشی از مصاحبه اختصاصی خود با کانال دو تلویزیون اسرائیل در پاسخ به سؤالی درباره گفتگوها با ایران گفت: «ما مؤثرترین تحریم‌ها را در پنج سال گذشته علیه ایران اعمال کرده‌ایم و همین کار سبب شده است ایران شاید معادل یک دهه رشد اقتصادی خودش را از دست بدهد. در زمان اعمال تحریم‌ها، عده‌ای بدبین بودند و می‌گفتند تحریم‌ها نتیجه‌ای نخواهد داشت، اما ما توانستیم به علت مؤثر بودن تحریم‌ها، ایران را وادار کنیم سر میز مذاکرات حاضر شود.»

او همچنین در گفتگو با سردبیر سایت اینترنتی یهودی فوروارد مدعی شد: «مهم است این مسئله را مدنظر داشته باشیم، دلیل اینکه ایران سر میز مذاکره آمد تا درباره تعهد تلاش نکردن برای دستیابی به سلاح هسته‌ای مذاکره کند، تحریم‌های بی‌سابقه‌ای بود که توانستیم برضد ایران اعمال کنیم. تحریم‌های کنگره سال‌ها بود که برقرار بود. این تحریم‌ها در تغییر رفتار ایران مؤثر نبود. آنچه مؤثر بود این بود که زمانی که من فعالیت خود را به‌عنوان رئیس‌جمهور امریکا آغاز کردم، توانستیم یک حمایت چندجانبه قوی برای تحریم‌ها و اجرای قوی آن‌ها را به دست آوریم.»

ترامپ نیز همین اعتقاد را داشت، به‌طوری‌که به صورت مکرر از ضرورت به‌کارگیری تحریم‌های جدید سخن به میان می‌آورد و این تلقی را داشت که توسعه تحریم‌ها می‌تواند ایران را وادار به پذیرش شروط ۱۲ گانه کند.

نقش بلاانکار داخلی‌ها

در تمام ایامی که دولتمردان امریکایی در تردید به سر می‌برند که آیا تحریم می‌تواند رفتار جمهوری اسلامی ایران را نرمالیزاسیون کند یا خیر، در داخل انبوهی از پالس‌ها و پیام‌ها در قالب محرمانه و غیرمحرمانه به طرف امریکایی ارائه می‌شد که پافشاری غرب روی گزاره تحریم می‌تواند نظام را وادار به امتیازدهی کند، به‌طوری‌که ریچارد نفیو از معماران تحریم ضدایرانی در کتاب خود «هنر تحریم‌ها» فضای تردید مقامات این کشور درباره اثرگذار بودن تحریم‌ها و نقش برخی از داخلی‌ها را اینگونه شرح می‌دهد: «امریکا هیچ‌گونه تحریمی علیه واردات مرغ ایران وضع نکرده بود، اما قیمت مرغ در سال به دلیل تورم ایجاد شده از ناحیه تحریم‌ها بالا رفت، گرچه یک دلیل آن نیز سوءمدیریت اقتصادی در ایران بود. افزایش قیمت به یأس بیشتر عمومی منجر شد، یأسی که حتی در سال‌های متمادی تحریم‌های مالی مشاهده نشده بود.»

آنگونه که پیداست جو بایدن و همفکران وی در کاخ سفید اراده‌ای برای کاهش و تعلیق حتی بخش اندکی از تحریم‌های ضدایرانی ندارند و اصرار دارند تا با مشارکت کشورهای اروپایی و برخی از مرتجعان منطقه‌ای حلقه تحریم و تهدید را علیه جمهوری اسلامی ایران تنگ و تنگ‌تر کنند تا نهایتاً طرف ایرانی مجبور به آن شود که بر توافق هسته‌ای الحقاقیه بزند.

با این همه دولت جدید امریکا هنوز ساز و کار خود را برای بازگشت به توافق هسته‌ای اعلام نکرده و اعضای تیم بایدن در اظهاراتی مبهم می‌گویند قصد دارند از بازگشت به برجام به‌عنوان مبنایی برای «قوی‌تر و طولانی‌تر کردن» توافق هسته‌ای استفاده کنند. این مواضع مبهم کاخ سفید طی روزهای اخیر نشان می‌دهد که بازی با برگ تحریم برای انتخابات ۱۴۰۰ آنگونه که غربزده‌ها پیش‌بینی می‌کردند اثرگذار نخواهد بود و کیفیت به‌کارگیری ابزار عملیات روانی آن‌ها برای فریب افکار عمومی در انتخابات پیش‌رو به پایین‌ترین سطح ممکن رسیده است.