یزدبانو؛ امروز خوشبختانه بافت قالی دستباف در یزد به عنوان یک هنر اصیل ایرانی در چارچوب توسعه اقتصاد مقاومتی مورد توجه قرار گرفته است؛ به گونه‌ای که تولید این فرش در استان یزد رو به افزایش است. اما هنوز به اندازه گذشته که در هر خانه یک دار قالی برپا بود نرسیده است.

در زمان‌های گذشته زنان علاوه ‌بر انجام کارهای روزمره خود، به بافت قالی مشغول بودند؛ به گونه‌ای که هرچند ماه یکبار یک قالی دستباف نفیس و با ارزش را به بازار تحویل  می‌دادند؛ امید آنکه این صنعت زیبا دوباره جایگاه واقعی خود را پیدا کرده و شاهد رونق آن باشیم.

قدمت قالی دستباف یزدی به صورت درشت باف و صرفا به عنوان یک زیرانداز خوب به سال‌های بسیار دور باز می‌گردد.

وسایل مورد نیاز برای بافت قالی:

دار قالی، دفه(برپاکی)، شانه(کلوزار)، کاردک(پاکی)،  قیچی، چله، کوجی،  سک و سیخ پود‌کشی از لوازم مورد نیاز بافت قالی است.

ابتدا از «دار قالی» شروع می‌کنیم؛ معمولا قالی روی چارچوبی به نام دار قالی بافته می‌شود؛ به گونه‌ای که اندازه این دار بستگی به متراژ قالی دارد و دارهای قالی در دو نوع افقی وعمودی هستند که بافت قالی بر روی دارهای عمودی قالی صورت می‌گیرد.

در حال حاضر دارهای فلزی جایگزین این دارها شده‌اند؛ به گونه‌ای که به وسیله پیچ و مهره به هم متصل هستند.

دارهای افقی در مقایسه با دارهای عمودی به فضای کمتری نیاز دارد؛ در حالی که دارهای افقی به فضای بیشتری نیاز دارد و البته افرادی که با دارهای افقی کار می‌کنند از مشکل کمر و چشم برخوردار هستند.

«دفه» از وسایلی است که در قالی‌بافی بسیار مورد استفاده بافندگان قرار می‌گیرد و وظیفه آن کوبیدن گره‌های فرش است.

دفه از دو نوع به نام‌های دفه‌های بزرگی که باید با دو دست کوبیده شود و دفه‌های سبک یکدستی تشکیل شده است و هر کدام در جای مخصوص خود به کار می‌رود؛ به طور معمول وقتی بافت قالی به مرحله 50 درصد رسید از دفه دو‌دستی استفاده می‌شود.

«چله کشی» ازحساس‌ترین و مهم‌ترین مرحله بافت قالی می‌باشد؛ چرا که پایه و اساس قالی را تشکیل می‌دهد وبه عبارتی  قرار دادن تارها در کنار یکدیگر و به موازات هم در طول دار قالی را چله کشی می‌گویند.

این مرحله باید برای شروع بافت قالی ابتدا روی دار قالی نصب شود و هر چه قدر با حساسیت ودقت بیشتری صورت گیرد در پایان قالی نسبتا بی‌عیب و نقص را در ساختار اصلی خواهیم داشت.

نخ‌های افقی که به صورت یکی در میان از زیر و روی تار قالی به صورت رگ یا همان رج قالیبافی رد می‌شود «پود» نامیده می‌شود  واز نخ پنبه تشکیل شده است و بعد از هر گره فرش پود را به وسیله دفه می‌کوبند تا جایی که یک رج به صورت کامل تمام شود و قالیباف سراغ رج بعدی می‌رود.

میله کمکی پایه دار قالی را «کوجی» می‌نامند و تا تمام شدن قالی بر روی دار باقی می‌ماند، دلیل استفاده از این وسیله محکم‌ کردن تارهای قالی و همچنین انسجام بخشیدن به آن است. 

بعد از اینکه مسایل مذکوره را تهیه نمودیم بافت قالی شروع می‌شود یعنی اول باید قالی روی دار قالی چله کشیده شود وبعد از آن باید نقشه را رو به روی خود قرار داده تا به همان شیوه پیش رویم.

معمولا فرش را در یک گوشه می‌‎بافند تا عرض آن تکمیل شود که به نام«رج » معروف است وبعد از اتمام هر رج روی هر کدام از تار و پود‌ها گره زده می‌شود وبا دفه روی آن را می‌کوبند تا گره محکم شود واین کار تا پایان بافت قالی ادامه دارد وهنگامی که قالی به مرحله چهار انگشتی رسید آن را  به وسیله قیچی مخصوصی می‌برند تا به وسیله آن پرزهای اضافی قالی گرفته شود.

انتهای پیام/