شب تولد خورشید!
 از طرف دیگر اعتقاد بر این است که یلدا شب زایش و تولد است. به عبارت دیگر شب یلدا، شب تولد خورشید است. معمولا ایرانی‌ها در چنین شبی تا نیمه شب بیدار بودند و جشن می‌گرفتند از طرف دیگر قبل از طلوع بیدار شده و چون معتقد بودند خورشید متولد شده است، به تماشای آن می‌نشستند.چله بزرگه و چله کوچکه را هم که حتما می‌دانید؛ چله بزرگه از فردای شب یلداست تا دهم بهمن که در این مدت هوای سردتری هست و از ۱۱ بهمن تا ۲۰ اسفند که از شدت هوای سرد کم می‌شود، به چله کوچکه معروف است.

شب مشاعره

از دیگر آیین‌های شب یلدا، تفال با دیوان حافظ است؛ با نیت بهروزی و شادكامی.در برخی از نقاط ایران شاهنامه‌خوانی نیز رواج داشت. نقل خاطرات و قصه‌گویی پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها و ریش‌سفیدان هم یكی دیگر از مواردی بود كه یلدا را برای خانواده‌ها خوشایند می‌كرد.علاوه بر این مشاعره بین آنها انجام می‌گرفت که سرگرمی جذاب و لذت‌بخشی به شمار می‌آمد.

شب سرو

دیگر آنکه در شب یلدا درختی را آذین‌بندی می‌کردند به خصوص درخت سرو یا کاج که به قول معروف وقف خورشید است، چون سرو به دنبال خورشید قد می‌کشد! درخت سرو نماد جاودانه و نامیرایی طبیعت و نماد ایستادگی است. به خاطر همین به سرو آذین می‌بستند.سرو درخت ایرانی‌هاست و بد نیست بدانید کهنسال ترین سرو جهان در «ابرکوه» یزد است. به هر حال شب یلدا، «شب سرو» بوده. تزیین سرو معمولا سلیقه‌ای بود. به طوری که برخی ستاره زرین یا قرمز و یا هلال ماه در رأس آن آویزان می‌کردند و به نشان ماه و خورشید با روبان‌های هفت رنگ تزیین می‌شد یا اینکه کاج را با سه رنگ سبز و سفید و قرمز که به رنگ پرچم کشورمان است، مزین می‌کردند که این کار همچنان در برخی از خانواده‌ها رایج است.
زیر بارند درختان که تعلق دارند
ای خوشا سرو که از بار غم آزاد آمد
بوی بهبود ز اوضاع جهان می‌شنوم
شادی آورد گل و باد صبا شاد آمد
این از شعرهای حافظ است که معمولا شب یلدا می‌خواندند.

شب خوردنی‌ها

همچنین در شب یلدا در سینی بزرگی به نام مجمع میوه و تنقلاتی مثل نخودچی، کشمش و پر و انجیرخشک، گندم بو داده، برنجک و شاه‌دانه، تخمه و سنجد می‌گذاشتند و دور هم می‌خوردند.بیشترین میوه مورد توجه هم انار و هندوانه و یا لبو بود که دلیل خوردن اینها از قدیم به خاطر رنگ قرمز و تقریبا همرنگ بودن با خورشید است. اما الان بهتر است از خوردن هندوانه پرهیز کرد چرا که اولا هر میوه را باید در فصل خود مصرف کرد و دیگر آنکه طبع هندوانه سرد است که با طبع سرد و تری زمستان ناجور و نامناسب است. ضمنا اگر قدیمی‌ها چنین شبی هندوانه می‌خورند به این دلیل بود که ایرانیان در قدیم طبعشان گرم بود و بیشتر از غذاهایی گرم استفاده می‌کردند.متاسفانه در حال حاضر مسمومیت‌های زیاد به دلیل بدخوری و پرخوری زیاد است در حالی که بهتر است ‌چنین شبی اصلا شام نخورند مگر ساعت شش و در شب‌نشینی از تنقلاتی که در قدیم استفاده می‌شد و غذاهایی شیرین با طبع گرم مثل گداخته، کاچی، شله‌زرد، فرنی، نخودچی و کشمش بخورند.کرسی هم از دیگر مواردی بود که در شب یلدا مورد توجه بود که حسنش دور هم جمع شدن و گرمایش مفید آن بود به طوری که پا گرم می‌شد و معمولا پا که گرم شود بدن هم گرم خواهد شد. حسن دیگر کرسی مقرون به صرفه بودن آن نسبت به بخاری‌ است.به هر حال شب یلدا آداب‌های دیگری بود در عین حال که در هر شهر و منطقه‌ای تفاوت‌هایی وجود داشت، اما حالا تنها برخی از آن بین خانواده‌ها رایج است.

انتهای پیام/ش