به گزارش یزدبانو، یک منبع نزدیک به «جو بایدن»، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا امروز (دوشنبه، ۲۹ دی‌ماه) توضیحات جدیدی درباره سیاست او درباره بازگشت به توافق هسته‌ای برجام ارائه کرده است. 

این منبع که با تفکرات تیم بایدن در خصوص ایران آشنا است به شرط عدم افشای نام به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت: «اگر ایران به پایبندی به توافق بازگردد ما هم به آن باز می‌گردیم. این نخستین گام خواهد بود.»

وی در ادامه تصریح کرده بازگشت به توافق اولیه کف سیاست دولت بایدن در قبال ایران است نه سقف آن. منبع مورد استناد آسوشیتدپرس اضافه کرد: «[سیاست دولت بایدن در قبال ایران] به اینجا ختم نمی‌شود.»

آسوشیتدپرس به توضیحات بیشتری درباره مواضع دولت بایدن در قبال برجام اشاره نکرده، اما مشاوران بایدن قبلاً گفته‌اند دولت او قصد دارد از بازگشت به برجام به عنوان سکویی برای گفت‌وگو با شریکان برای «تقویت و طولانی‌تر کردن برجام» استفاده کند. 

سیاست دولت بایدن در قبال برجام

«جیک سالیوان» که اخیراً از سوی «جو بایدن» به عنوان گزینه تصدی سمت مشاور امنیت ملی آمریکا معرفی شده، قبل از انتخابات آمریکا اظهاراتی مطرح کرده که نشان می‌دهد ظاهراً او و تیم بایدن امیدوارند از بازگشت به برجام به عنوان مبنایی برای گفت‌وگو با تهران بر سر مسائل غیرهسته‌ای مانند برنامه موشکی و مسائل منطقه‌ای استفاده کنند.  

او در یادداشتی اکتبر ۲۰۱۹ در نیویورک‌تایمز نوشته بود:« «ایرانی‌ها هم باید واقع‌بینانه‌تر عمل کنند زیرا تصور رفع تحریم‌ها از سوی ایالات متحده بدون اطمینان از ورود ایران به مذاکراتی که در آن دست‌کم برنامه زمانی توافق گسترش داده می‌شود و موضاعاتی مثل راستی آزمایی و موشک‌های بالستیک بین‌قاره‌ای را شامل می‌شود، اشتباه است.»

جیک سالیوان چند هفته پیش هم در مصاحبه با سی‌ان‌ان هم موضع مشابهی مطرح کرد. او گفت در صورتی که ایران به تعهدات خود در برنامه هسته‌ای عمل کند، همان‌طور که بایدن گفته است آمریکا به این توافق باز خواهد گشت اما این بازگشت باید سرآغاز مذاکراتی دیگر باشد.

جمهوری اسلامی ایران تأکید کرده که بازگشت به برجام تعهد به جا مانده‌ای است که آمریکا باید آن را اجرا کند و تهران هیچ قید و شرط و مطالبات جدیدی را برای اینکه آمریکا تعهداتش در برجام را اجرا کند نخواهد پذیرفت.

 مجید تخت روانچی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل در نیویورک  پیش از این نیز در کفت و گویی با خبرگزاری ایرنا گفته بود: «اینکه آمریکا به برجام بازنگردد و تعهداتش را انجام ندهد، ما چه خواهیم کرد، بستگی به این دارد که رویکردش چطور باشد. در این شرایط می‌گذاریم بایدن خود تصمیم بگیرد. فقط این نکته باید روشن باشد که نمی‌شود تعهدات بین‌المللی آمریکا نصف و نیمه اجرا شود. اگر آنها ادعای برگشت به برجام دارند، باید این برگشت همراه با اجرای کامل تعهدات باشد و هیج حاشیه و شک و شبهه‌ای در آن وجود نداشته باشد.»

«گری کانولی»، نماینده دموکرات کنگره آمریکا که عضو کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان است در مصاحبه با آسوشیتدپرس گفته است: «در حالت ایده‌آل، اینکه بتوانیم توافقی جامع در آغاز کار داشته باشیم فوق‌العاده خواهد بود، ولی مذاکره اینطور انجام نمی‌شود.» او گفت به نظرش در کنگره حمایت زیادی از بازگشت به برجام وجود دارد. 

برجام و تحولات داخلی آمریکا

آسوشیتدپرس در گزارش خود که شامگاه دوشنبه منتشر شده به نقش تحولات داخلی آمریکا در تضعیف وضعیت جو بایدن برای بازگشت به برجام اشاره کرده است. 

این رسانه نوشته است: «حتی قبل از وقوع شورش در کنگره در ماه جاری، تحولات داخلی آمریکا خطر تضعیف آمریکا در صحنه بین‌المللی از جمله از کشمکش هسته‌ای در خاورمیانه به همراه داشت. تفرقه‌های سیاسی شدت گرفته‌اند، هزاران نفر جانشان را از دست داده‌اند و نرخ بیکاری بالا است.»

مطابق این تحلیل، میزان توجه و جدیتی که بایدن و تیم او می‌توانند صرف مسئله هسته‌ای ایران یا دیگر دغدغه‌های خارجی بکنند با حمایت‌ها و مخالفت‌هایی در داخل آمریکا مواجه خواهد بود. 

«ولی نصر»، استاد دانشگاه جان هاپکینز به آسوشیتدپرس گفت: «توانایی او برای پیشبرد امور در اثر شک‌ها و ظن‌های موجود در خصوص توانمندی آمریکا و در اثر نگرانی‌های مربوط به وقایع پس از بایدن، محدود می‌شود.» 

 «وندی شرمن»، معاون سابق وزیر خارجه آمریکا که بایدن مجدداً او را نامزد تصدی همین سمت در دولت خودش کرده ماه گذشته در مصاحبه‌ای با «بوستون‌نیوز» به دشواری‌ها و سختی‌های بازگشت به برجام اشاره کرد. 

او گفت: «ما در این خصوص سخت تلاش خواهیم کرد، چون اعتبارمان را از دست داده‌ایم و ضعیف‌تر به نظر می‌آییم.»

«ریچارد گلدبرگ»، عضو بنیاد موسوم به «بنیاد دفاع از دموکراسی» که یکی از مشاوران دولت ترامپ در امور ایران بود گفته که در میان حزب دموکرات هم در خصوص بازگشت به برجام شکاف وجود دارد. 

او گفت قانونگذاران آمریکایی در کنگره از رفع تحریم‌ها علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و یا برداشتن فشارها علیه ایران حمایت نخواهند کرد. گلدبرگ مدعی شد: «در داخل حزب دموکرات یک شکاف واقعی [در این خصوص] وجود دارد.»

جو بایدن شماری از افراد دخیل در مذاکرات هسته‌ای برجام را نامزد تصدی سمت‌های مختلف در دولتش کرده است. او علاوه بر آوردن وندی شرمن به دولتش، «ویلیام برنز» که آغازگر مذاکرات هسته‌ای محرمانه با ایران در عمان بود را نامزد تصدی ریاست سیا کرده است. «آنتونی بلینکن» و «جیک سالیوان» که در مذاکرات منتهی به برجام نقش داشتند به ترتیب به عنوان گزینه‌های تصدی وزیر خارجه و مشاور امنیت ملی آمریکا معرفی شده‌اند. 

با وجود این، خبرگزاری آسوشیتدپرس نوشته با آنکه بایدن این مذاکره‌کنندگان کهنه‌کار را برای بازگشت به برجام انتخاب کرده مشکلات و مسائل داخلی ممکن است کار را برای تحقق این هدف دشوارتر کند.

آسوشیتدپرس مدعی شده مخالفان برجام هم در حزب دموکرات و هم در حزب جمهوری‌خواه معتقدند آمریکا نباید اهرم فشاری که در اثر تحریم‌ها علیه ایران ایجاد شده را کنار بگذارد. 

این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران تأکید کرده عجله‌ای برای بازگشت آمریکا به برجام ندارد. 

خروج آمریکا از برجام

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ به مشارکت کشورش در توافق هسته‌ای برجام پایان داد. 

او بعد از خروج از این توافق تحریم‌ها علیه ایران را از سر گرفته و به سیاست‌هایی تحریک‌آمیز علیه ایران، از جمله ترور سردار« قاسم سلیمانی»، فرماند سابق نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی روی آورد. 

ترامپ  وعده داده بود با خروج از برجام و پیگیری سیاست موسوم به «کارزار فشار حداکثری» ایران را به حضور پای میز مذاکره برای رسیدن به «توافقی بهتر» -به زعم او- مجاب خواهد کر

در حالی که از دوران ۴ ساله ریاست‌جمهوری ترامپ چند روز بیشتر نمانده او در تحقق این هدف ناکام مانده و ترامپ از سوی گروه‌های مختلف در آمریکا آماج انتقادات قرار گرفته است.

منتقدان ترامپ او را به نداشتن راهبرد در قبال ایران، تشدید بی‌مورد تنش‌ها با این کشور و جدا کردن مسیر آمریکا از متحدانش متهم کرده‌اند.