Skip to Content

برگ سیاه ۱۷ دی 1314 در تاریخ ایران

زنان محجبه دوره رضاخان؛ اسطوره نسل‌های آینده‌


اعلام رسمی قانون کشف حجاب در ایران در روز هفدهم دی ماه سال ۱۳۱۴، نماد کامل وابستگی حکام پهلوی به بیگانگان بود. قانونی که با مقاومت و سرسختی زنان آزاده و مسلمان ایران زمین، با شکست روبرو شد.

به گزارش یزد بانو،قانون منع حجاب در ایران محرک‌های داخلی و خارجی فراوانی داشت، ایرانیان فرنگ رفته که تحت عنوان تجددخواهی می‌خواستند افکار و زندگی غربی را در ایران پیاده کنند و دولتمردان وابسته به بیگانگان که برای یکدست ساختن جامعه به نفع اربابان خود بر این موضوع تاکید داشتند. در اواخر حکومت قاجار، سفر شاهان به اروپا و تأثیرپذیری آنان از غرب، سبب افزایش تجددطلبی ظاهری در دربار ایران شد، تا اینکه با طرح کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ و با حمایت و هدایت دولت انگلیس، رضاخان می‌رپنج به روی کار آمد و در کنار سایر مسایل سیاسی اجتماعی که رنگ و بوی غربی شدن را در کشور فراهم می‌کرد زمینه‌های کشف حجاب نیز در ایران شکل گرفت. در مرحله نخست بر اساس سیاست نوسازی فرهنگی رضاخان در سال ۱۳۰۷ اتباع ذکور ایرانی موظف شدند به جای لباس سنتی خود، لباس‌های متحد الشکل با کلاه خاص شبیه کلاه فرانسویان (کلاه پهلوی) بپوشند. با اجباری کردن این قانون به تدریج تعداد کت وشلوار پوش‌ها زیاد شد. در راستای اجرای طرح کشف حجاب؛ رضا خان پهلوی در ۲۲ اردیبهشت ۱۳۱۴ˈجمعیت زنان آزادیخواه ایرانˈ را تحت ریاست دخترش شمس پهلوی به عنوان گام تازه‌ای برای پیشبرد روند بی‌حجابی در کشور تأسیس کرد. سپس به وزرا و نمایندگان مجلس اعلام کرد که حذف حجاب زنان را آغاز کنند. در قدم اول بی‌حجابی از زنان وزرا، معاونان، وکلا و مسوولان کشور آغاز شد. رضاخان پس از مراجعت از سفر ترکیه تصمیم قاطع به اجرای قانون کشف حجاب گرفت و در خرداد ماه، سال ۱۳۱۴ به طور رسمی از هیات دولت درخواست کرد که دستورالعملی در تبدیل کلاه پهلوی به کلاه شاپو و رفع حجاب زنان صادر کند. او در ۱۱ آذر ۱۳۱۴ به محمود جم رییس الوزرا گفت: نزدیک دو سال است که این موضوع ـ کشف حجاب ـ سخت فکر مرا به خود مشغول داشته است،… اصلاً چادر و چاقچور دشمن ترقی و پیشرفت مردم استˈ!. حکومت پهلوی، قانون کشف حجاب را پیش از اعلام رسمی آن به شهرهای مختلف ابلاغ کرد و این قانون با مقاومت مراجع و مردم مسلمان ایران روبرو شد. آیت الله قمی، آیت الله شیخ عبدالکریم حائری، آیت الله سید یونس اردبیلی، آیت الله سید محمد تقی خوانساری، آیت الله حجت کوه کمره‌ای و آیت الله میرزا محمد آقازاده از جمله مراجع و علمای سر‌شناس بودند که نسبت به اقدامات رضاخان در ترویج بی‌حجابی شدیداً اعتراض کردند. بسیاری از علما و روحانیون نیز در اعتراض به کشف حجاب تبعید شدند. تا اینکه رضاخان در ۱۷ دی ۱۳۱۴ به طور علنی کشف حجاب را اعلام کرد و این روز را روز آزادی زن نامید! او با همسر و دختران کشف حجاب کرده خود، در مراسم جشن فارغ التحصیلی دختران دانشسرای مقدماتی حضور یافت و به تبع آن مسوولان کشوری که در این جشن دعوت شده بودند، طبق یک برنامه از پیش تعیین شده با همسران بدون حجاب خود شرکت کردند. رضاخان در سخنانی در این مجلس بیان داشت: «بی ‌‌نهایت مسرورم که می‌بینم خانم‌ها در نتیجه دانائی و معرفت به وضیعیت خود آشنا شده و پی به حقوق ومزایای خود برده‌اند… شما خانم‌ها این روز را یک روز بزرگ بدانید و از فرصت هائی که دارید برای ترقی کشور استفاده نمائید.» مراسم ۱۷ دی در واقع رسمیت بخشیدن به کشف حجاب در کشور بود؛ که با این رویداد مهم ماهیت دین‌ستیزی رضا خان هویدا شد و او با این اقدام مخالفت عملی خود را با اسلام و فرهنگ اسلامی آغاز کرد. از این زمان به بعد، استفاده از چادر یا هر سرپوشی ممنوع اعلام شد و زنان محجبه حق ورود به اجتماع را نداشتند و خانه نشین شدند و برداشتن چادر از سر زنان به اجبار، بخشی از وظیفه مأموران انتظامی شده بود. در یک حرکت هماهنگ مطبوعات همراه رژیم نیز به مدح رضاخان پرداختند و بی‌حجابی را آزادی زن، تجدد او و همتایی‌اش باپیشرفت و ترقی مردم اروپا تلقی کردند. کشف حجاب در سال‌های باقی مانده حکومت رضاخان اجباری بود و قوانین دینی مظهر عقب‌ماندگی شمرده می‌شد همین امر سبب شد که بحران‌های بزرگ اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در کشور به وجود آید و باعث وابستگی پیش از بیش به فرهنگ غرب شود و این سرسپردگی بیش از حد زمینه‌های سقوط او را فراهم آورد. امام خمینی (ره) بعد‌ها در مورد قانون کشف حجاب در زمان رضا خان فرمودند: ˈمع الاسف زن در دو مرحله مظلوم بوده است یکی در جاهلیت… در یک موقع دیگر در ایران ما زن مظلوم شد و آن دوره شاه سابق و شاه لاحق بود با اسم اینکه زن را می‌خواهند آزاد کنند ظلم کردند به زن، زن را از آن مقام شرافت وعزت که داشت پایین کشیدند. زن را از آن مقام معنویت که داشت شیء کردند به اسم آزادی،…، آزادی را از زن و مرد سلب کردند… مبدأ همه سعادت‏‌ها از دامن زن بلند می‌‏شود و مع الاسف زن را به صورت یک لُعبه در آوردند این پدر و پسر… آن قدر جنایات که به زن کردند، به مردان نکردند… ˈ. با این همه محدودیت که در زمان رضاخان برای زنان مسلمان ایران به وجود آمد، عده زیادی از زنان مسلمان با آگاهی کامل و با به جان خریدن همه مخاطرات و حتی طرد از اجتماع؛ تا پایان حکومت رضاخان و پس از آن حاضر به ترک حجاب خود نشدند و با پایداری و مقاومت اسطوره نسل‏‌های آینده شدند.   منبع: ایرنا  



رای شما
میانگین (0 آرا)
The average rating is 0.0 stars out of 5.


ویژه زنان ویژه زنان

نکات خانه داری نکات خانه داری