یزد بانو;اسفندیار رحیم‌مشایی که برخی گمانه زنی‌ها برای حضور او در انتخابات ریاست جمهوری وجود دارد، چندی پیش به بهانه سفر رییس‌جمهور به غرب آفریقا و سفر آینده‌اش به شرق آفریقا در گفت‌وگویی مفصل با خبرنگار سیاسی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، به تشریح اهمیت ارتباط با آفریقا پرداخت و در خلال این بحث مباحث مهمی را در ارتباط با نوع تعامل جمهوری اسلامی ایران با جامعه بین‌الملل مطرح کرد. البته بحث به اینجا خلاصه نشد و بخشی از گفت‌وگوی ایسنا با وی در ارتباط با مسائل انتخابات و مطالبی که در ارتباط با وی در این زمینه مطرح است نیز اختصاص داده شد.

باید یک نگاه جامع در مورد روابط بین‌الملل و دیپلماسی داشته باشیم

مشایی درباره اهمیت تعامل جمهوری اسلامی ایران با آفریقا، گفت: در مورد ارتباط با این قاره متاسفانه در برخی از محافل به‌اصطلاح روشنفکری و در بین برخی از نخبگان یک ذهنیت منفی در این ارتباط وجود دارد و آنها فکر می‌کنند که ارتباط با آفریقا در مقایسه با ارتباط با برخی کشورهای دیگر کم‌اهمیت است. برخی از آنها فکر می‌کنند که مثلا چون در ارتباط با کشورهای دیگر موفق نبوده‌ایم به سراغ آفریقا می‌رویم. نمی‌توان گفت و من نمی‌خواهم بگویم که ارتباط با کشوری دیگر مهم‌تر از کشور دیگر است و به این مساله نیز معتقد نیستم. ارتباط با هر کدام از بخش‌های دنیا اهمیت خاص خود را دارد. برخی دارای اهمیت اقتصادی، برخی دارای اهمیت سیاسی و فرهنگی و استراتژیک هستند و از حیث منافع ملی و امنیت ملی نوع این ارتباطات و میزان آن متفاوت است. وی افزود: ما باید یک نگاه جامع در مورد روابط بین‌الملل و دیپلماسی که باید اعمال کنیم، داشته باشیم، البته باید به این موضوع نیز توجه داشت که در برخی از کشورها زمینه مناسب‌تری وجود دارد که ما چارچوب‌های فکری‌مان را به دنیا معرفی کنیم و نقاط مختلف دنیا در این زمینه یکسان نیستند، بنابراین تکلیف و مسئولیت ما اقتضا می‌کند که با همه نقاط دنیا رابطه برقرار کنیم و بر حسب مورد با برخی از کشورها رابطه برقرار کنیم و با برخی دیگر این رابطه را توسعه بدهیم، چون ارتباطات اکنون به یک اندازه نیستند، البته توازن در ارتباطات یک اصل خوب است و ما باید متوازن عمل کنیم، منظورم در اینجا تساوی نیست؛ چراکه تساوی در روابط بین‌الملل همه‌اش در دست ما نیست و طرف مقابل و مسائل بین‌المللی نیز در این موضوع تاثیرگذارند.

نباید فرصت‌ها را برای ارتباط از دست بدهیم

رییس دبیرخانه جنبش غیر متعهدها ادامه داد:من معتقدم که باید متوازن عمل کنیم و نباید فرصت‌ها را برای ارتباط از دست بدهیم. ما مسئولیت داریم که از ظرفیت‌ها در راستای منافع ملی‌مان در صحنه بین‌المللی در هر کجا که باشد استفاده کنیم، مثلا این‌که امنیت خود را تقویت کنیم،‌ ظرفیت‌های اقتصادی بیشتری برای خود پدید آوریم و یا جای پای خود را در صحنه بین‌المللی محکم کنیم و از برخی از شیطنت‌ها که ممکن است در صدد باشند، ما را در صحنه بین‌المللی تضعیف و یا منزوی کند مراقبت کنیم و نباید اجازه بدهیم که چنین شرایطی ایجاد شود. مشایی ادامه داد: با توجه به پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار جمهوری اسلامی ایران، ما یک تکالیف الهی و انسانی نیز بر عهده داریم و باید در عرصه بین‌الملل بر اساس آن تکالیف عمل کنیم. ما نباید مثل برخی از کشورها در این عرصه فقط منفعت‌گرا باشیم، البته خود این موضوع هم قابل نقد است که آیا اساسا می‌شود تکلیف را از منفعت جدا کرد یا نه؟ و منفعت مستقل از تکلیف قائل بود یا نه و یا برعکس آن. این نکته‌ای است که باید در مورد آن بحث شود.

هیچ ایرادی وجود ندارد که راه‌های رفته را نقد کنیم

مشایی ادامه داد: من فکر می‌کنم بحث در مورد روابط بین‌الملل و دیپلماسی در جامعه ما آنچنان صورت نمی‌گیرد و در نشریات کمتر به این موضوع پرداخته می‌شود، در واقع بحث‌های اساسی کمتر می‌شود و من از اندیشمندان دعوت می‌کنم که بی‌پرده در مورد این مسائل بحث کنند. من خودم وقتی که مطالبی در این زمینه را می‌خوانم، می‌بینم که معمولا حرف‌ها و نوشته‌ها با صدها و هزاران ملاحظه گفته می‌شود و این موضوع کمکی نمی‌کند. باید بگذاریم فضا باز شود و نقدهای استوار مطرح شود تا تصمیمات مسئولان در این عرصه متناظر و بر اساس واقعیت‌ها در عالم باشد، متناظر بر واقعیت‌ها و مختصات ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی باشد. به نظر من هیچ ایرادی وجود ندارد که راه‌های رفته را نقد کنیم و راه آینده را ترسیم کنیم تا بهترین راه را انتخاب کنیم. در این زمینه لازم است همایش‌ها و بحث‌های متعددی بحث شود. وی افزود: همان‌طور که اشاره کردم برخی فکر می‌کنند ما به این علت به سمت آفریقا می‌رویم که مثلا در ارتباط با برخی کشورهای دیگر خیلی موفق نبوده‌ایم، البته من نمی‌خواهم بگویم که ما در رابطه با کشورهای دیگر به اندازه آفریقا موفق بوده‌ایم، منظورم این نیست. من نقدپذیر هستم و فکر می‌کنم باید در این ارتباط بحث کنیم، ولی می‌گویم اتفاقا همین اکنون رابطه ما با آفریقا علیرغم مشترکات فرهنگی و وجود زمینه‌های سیاسی بسیار بسیار کمتر از رابطه برخی کشورها با قاره آفریقاست. همان کشورهایی که نقد می‌شود و می‌گویند ما نمی‌توانیم با آن رابطه برقرار کنیم. عده‌ای می‌گویند رابطه با آفریقا مهم نیست و "اخ" است، ولی همان آنها باید بدانند که برخی از کشورهایی که این افراد معتقدند که ما در رابطه با آنها موفق نبودیم، رابطه‌شان با آفریقا به مراتب عمیق‌تر و وسیع‌تر از ماست و خیلی زودتر از کشورهایی مثل ما به آفریقا آمدند و منافع می‌برند. رییس دبیرخانه جنبش غیرمتعهدها افزود: البته منظورم این نیست که ما هم مثل آنها در قاره آفریقا عمل کنیم، ولی منظورم این است که آفریقا کم‌اهمیت نیست و بسیار هم مهم است. این قاره دارای آینده و رو به توسعه است. دارای جمعیت وسیع و منابع غنی‌ای است و با باز شدن و روشن شدن فضا این اجبار ایجاد می‌شود که به حقوق مردم آفریقا توجه شود و در این باز شدن فضا آینده خوبی پیش‌روی آفریقاست و کسانی که زودتر به این قاره بروند و روابط عمیق‌تری برقرار کنند، دارای آینده‌ای بهتر خواهند بود و می‌توانند 100 سال و 200 سال آینده آفریقا را تحت تاثیر قرار دهند. این عضو کابینه با تاکید بر این‌که ما از حیث منافع ملی و تکالیف الهی و انسانی باید به این موضوع توجه کنیم، افزود: نباید فکر کنیم که این موضوع در درجه چندم اهمیت است. اگر کم‌اهمیت بود برای سفر رییس‌جمهور به آفریقا اینقدر از سوی برخی از رسانه‌های غربی فضاسازی و جوسازی صورت نمی‌گرفت. یکی از نگرانی‌های مهم دنیای سلطه و قدرت، امروز این است که ایران در عرصه بین‌الملل از جایگاه قدیمی و سنتی خود فراتر برود، البته نه خیلی قدیم چون ما در چندصدسال گذشته که مناسبات بین‌المللی نداشته‌ایم و همه‌اش بیشتر تحت تاثیر فشارهای سیاسی بین‌المللی قرار داشته‌ایم و ابتکاری در صحنه جهانی و منطقه‌ای نداشته‌ایم. ما ابزار قدرت بوده‌ایم و انفعالی عمل کرده‌ایم. باید توجه داشت که ایران با یک نگاه درون‌گرا و منفعل با ایرانی که دارای نگاهی ابتکاری، خلاق و مرتبط با بیرون از مرزهاست اساسا متفاوت است. مشایی با بیان این‌که انقلاب ما محدود به درون نبود، گفت: در ضمن امروز شرایط جهانی طوری است که اگر یک کشور بخواهد فقط در درون مرزهای خود متوقف شود نمی‌تواند به رشد، توسعه‌ و موفقیتی دست پیدا کند و اساسا ین امر امکان‌پذیر نیست.

آمریکا اگر به درون مرزهای خود برگردد از هم می‌پاشد

وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو با اشاره به مباحثی که در مورد تاثیر رابطه کشورها با نظام بین‌الملل و ارتباط آن با آینده‌ کشورها، گفت: مثلا در مورد آینده آمریکا مباحث و دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد. برخی از افراد می‌گویند که برای آمریکا در آینده یک فروپاشی رخ می‌دهد البته من هم با این امر موافق هستم. البته فروپاشی نه از این نوعی که ما در برخی کشورها اکنون می‌بینیم مثل شوروی، بلکه برعکس. من می‌گویم اگر آمریکا به درون مرزهای خود برگردد می‌پاشد. البته من در این مصاحبه نمی‌خواهم درباره اینگونه مباحث بحث کنم فقط می‌خواهم چند موضوع را مطرح کنم که اندیشمندان روی آن بحث کنند و فضای بحث‌های این‌چنینی غنی‌تر شود. رییس دبیرخانه جنبش غیرمتعهدها گفت: اگر در ایران نقطه‌نظرات، دیدگاه‌ها و نگاه‌ها فقط معطوف به درون شود، ما شاهد یک کشوری ضعیف و بدون تاثیرگذار خواهیم بود و نتیجه‌اش تاثیرپذیری عمیق و گسترده در داخل خواهد بود. مشایی افزود: روحیه، فکر و سابقه ایرانی اقتضا می‌کند که جهانی فکر کنیم و دین ما نیز بر این موضوع تاکید دارد و اتفاقا در گرایش‌های مختلف مذهبی اسلامی، مکتب اهل بیت (ع) نگاهش جهانی‌ است. وی با بیان این‌که برای پی‌گیری یک فکر فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و تمدنی حتما یک نگاه جهانی لازم است، گفت: به همین بابت می‌گویم که ارتباط با آفریقا برای ما مهم است. آفریقا بخش مهمی از آینده جهان است. آفریقا در آینده متفاوت خواهد بود و بخش مهمی از آینده جهان را نیز آفریقا تشکیل می‌دهد، پس ورود به آفریقا مساله مهمی است.

تکلیف خود را باید در عرصه بین‌المللی مشخص کنیم

رییس دبیرخانه جنبش غیرمتعهدها افزود: ما در مناسبات بین‌المللی باید تکلیف خود را مشخص کرده باشیم که بین خودمان و قدرت‌هایی که امروز حرف اول را در دنیا می‌زنند، چه تفاوت‌هایی وجود دارد. اگر مثل آنها هستیم پس چرا ما این همه ادبیات تند و مقابله‌ای را مطرح می‌کنیم و آنها را مهاجم معرفی می‌کنیم و یا خودمان به آنها هجوم می‌آوریم. اگر مثل آنها هستیم و تفاوتی نداریم پس این بحث‌ها چیست. اگر تفاوت داریم که من معتقد هستم که داریم، آفریقا صحنه خیلی مهمی است که می‌توانیم به درستی این تفاوت‌ها را نشان دهیم. مشایی افزود: امروز غرب ما را به چالش می‌کشد و به اعتقاد من نقطه‌ی ضعف در ما پیدا کرده است. وی در توضیح اظهاراتش گفت: به صورت مرتب از ما مطالبه می‌کند، به ما می‌گوید شما همش می‌گویید نه، بله شما چه چیزی است. رییس‌جمهور آمریکا یکی دو بار از ما خواسته است و گفته که شما مرتب می‌گویید نه، بگویید چی بله.

هیچ کس از دایره اصلاح دور نیست

رییس دبیرخانه جنبش غیرمتعهدها در مورد چی بله ما، افزود: ما در مورد این موضوع حرف‌های زیادی برای گفتن داریم و تمرین نکردیم که آن را خوب توضیح بدهیم. رییس‌جمهور آمریکا در پیام نوروزی به صورت صریح مسئولان جمهوری اسلامی را به تحدی دعوت می‌کند که شما همش می‌گویید نه، بگویید چه بله. او در ما احساس ضعف کرده است. البته برداشت او این است. من نمی‌گویم ما ضعف هستیم، بلکه برعکس این است. مشایی ادامه داد:ما در همین چند سال به مسئولیت آقای رییس‌جمهور نشان دادیم که اتفاقا با نه نمی‌شود، جهانی شد و توسعه فکری داد، بلکه با رویکرد ایجابی، اعلامی و اثباتی است که می‌توان جهانی و منطقه‌ای شد، قدرت پیدا کرد و توسعه را عملیاتی کرد و با نفی و نه نمی‌شود. وی با بیان این‌که در سال‌های پیش ما تقریبا شاهد یک نوع انفعال در برابر سیاست‌های بین‌المللی و جهانی در کشور بودیم، گفت: سیاستمداران آن موقع فکر می‌کردند که جهانی شدن یک امر ضروری و الزامی است که البته لازم و ضروری است، ولی آنها معتقد بودند اصولی که در دنیا حاکم است دارای حساب و کتاب است و نمی‌شود در برابر آن ایستاد. البته نه ایستادن به معنای نفی، بلکه می‌گفتند ما در شرایطی نیستیم که بتوانیم اثرگذار باشیم و اصلاحاتی را در صحنه بین‌الملل ایجاد کنیم. البته باز ممکن است آنها معتقد بوده باشند بیش از آنکه نظام بین‌الملل نیازمند اصلاحات باشد، ما هستیم که نیازمند اصلاحات هستیم و ما باید بیشتر نزدیک شویم تا آنها نزدیک شوند. رییس دبیرخانه جنبش غیرمتعهدها ادامه داد: دولت احمدی‌نژاد به هر دو اصلاح اعتقاد دارد. اصلاح شامل همه است و هیچ کس از دایره اصلاح دور نیست و اتفاقا اگر ما رویکرد اصلاحی را فقط از نظام بین‌الملل درخواست کنیم و خودمان نسبت به مسئولیت اصلاح درونی غفلت کنیم خطر آن بیشتر از آن است که ما از ضرورت اصلاح در نظام بین‌الملل غفلت کنیم. مشایی با بیان این‌که آقای احمدی‌نژاد در این چند سال مساله مطالبه اصلاح در نظام بین‌الملل را مطرح کردند و این مبحث در سطح بین‌المللی نیز خوب گرفت، گفت: بحث مدیریت مشترک جهانی که آقای احمدی‌نژاد مطرح کردند یک پیشنهاد بود که در واقع خطی باشد که اصلاح به آن سمت باشد، ولی قبل از آن یک نقد بر مدیریت امروز جهانی وجود دارد و آقای احمدی‌نژاد این نقد را مطرح کردند. وی افزود: آقای احمدی‌نژاد این مطالبه را بر اساس ماموریتی که داشتند مطرح کردند، بر اساس ماموریت پیش‌رو بودن انقلاب اسلامی و پیش‌رو بودن ایران مطرح کردند. البته خیلی‌ها به ایران پیش‌رو معتقد نیستند، ولی ما به این موضوع یعنی ایران پیش‌رو عمیقا معتقد هستم و وقتی شعار ایران را می‌دهیم، تبلیغ ایران را می‌کنیم و دیدگاه‌های ایرانی را مطرح می‌کنیم و اصرار داریم که از واژه ایرانی استفاده کنیم اصرار ما در همین راستاست. رییس دبیرخانه جنبش غیرمتعهدها با اشاره به ظرفیت تاریخی و تمدنی ایران، گفت: ایران از نظر ظرفیتی تاریخی و تمدنی در گذشته‌های دور پیشتاز بوده. در زمانی که در خیلی از جاهای دنیا نگاه‌شان به پیش پایشان بوده و حتی از افق‌های اولیه در مسائل غافل بودند، ایرانی‌ها مسائل را در مقیاس جهانی رصد و ارزیابی می‌کردند و از طرف دیگر اندیشه دینی که ایرانی‌ها اکنون پذیرفتند یک اندیشه منحصر به فرد و ممتازی است که ما اسم آن را مکتب اهل بیت (ع) گذاشتیم و اعتقاد به این مکتب اقتضا می‌کند که جهانی نگاه کنیم و این دو با هم یک ظرفیت بزرگی را در این راستا ایجاد می‌کند که می‌توانیم از آن به عنوان هم یک حق تلقی کنیم و هم می‌توانیم از آن به عنوان یک تکلیف تلقی کنیم.

آنها که نقد می‌کنندآهسته آهسته عادت کنند نقد شوند

مشایی در پاسخ به این سوال که شما در سخنان خود گفتید که به ایران پیش‌رو معتقد هستید، ولی منتقدان شما می‌گویند که شما با پافشاری بر موضوع ایران و مطرح کردن مکتب ایرانی در تلاش هستید که یک نوع پان ایرانیسم را ترویج دهید و در واقع شما بر موضوع ایران بیش از مذهب تاکید دارید، گفت: این‌ها برداشت‌های ضعیف این آدم‌هاست و ما کاری به تعدادی نداریم. باید کسانی که اندیشه دارند این بحث‌ها را بکنند. وقتی کسی اندیشه ارائه نمی‌دهد و فقط نقد می‌کند ما چکار داریم، اجازه دهیم نقد کند، منتهی وقتی نقد می‌کنند و حرف می‌زنند آهسته آهسته حوصله و عادت کنند که بشود از آنها نیز نقد کرد. ما همین مقدار از آنها انتظار داریم. اگر اهانت می‌کنند بکنند، ولی آهسته آهسته عادت کنند که دیگران نیز آنها را نقد کنند، نه اهانت، نقد. وی ادامه داد: وقتی کسی نقد می‌کند از مخفیانه خود بیرون می‌آید و در واقع در جلو قرار می‌گیرد. فرقی نمی‌کند که اهانت می‌کند یا نقد می‌کند. مردم آنها را می‌شناسند و آهسته آهسته بعد از چند سال داد و بیداد و فریادهایی که انجام دادند، مردم انتظار دارند نقادان دو خط هم بگویند، چیزی بگویند. اندیشه‌ای را نیز ارائه کنند که بتواند یک نسلی را سیراب، اقناع و ارضاء کند. ما نمی‌توانیم بگوییم که ما حرف را می‌گوییم مهم نیست که ارضاء و یا اقناع کنند، حرف باید ارضاء و اقناع‌کننده باشد. وی ادامه داد: جهان امروز با برخی از دوره‌های تاریخی تفاوت دارد. جهان امروز جهان فکر و اندیشه است. مردم دنیا بسیاری از اندیشه‌ها را می‌شنوند، در مورد آن فکر می‌کنند و اتفاقا منتظر حرف‌ها و اندیشه‌های نو هستند و نمی‌شود گفت که ما فقط باید نقد کنیم و مسئولیتی از قبال هدایت جامعه چه در داخل و چه خارج نداریم. این موضوع امروز در دنیا و کشور مورد پذیرش نیست. رییس دبیرخانه جنبش غیرمتعهدها در بخش دیگری از این گفت‌وگو یادآور شد: برخی می‌گویند تا ما اصلاحات درونی نکنیم نمی‌توانیم در صحنه بین‌الملل مطالبه اصلاح جهانی را مطرح کنیم و برخی نیز می‌گویند بدون اصلاح در نظام بین‌الملل نمی‌توان انتظار اصلاح در داخل را داشت و اصلاحات بین‌المللی رویکردهای اصلاحی را در جوامع ملی، منطقی و بسترسازی می‌کند و یا به قول برخی افراد اصلاحات در داخل را تحمیل می‌کند.

نظام بین‌الملل بدون تاثیرپذیری نقش و سهم نظام‌های ملی نداریم

وی ادامه داد:من معتقد هستم که این دو فرآیند مستقل و جدا از هم نیستند و اساسا ما چیزی به نام نظام بین‌المللی بدون تاثیرپذیری و بدون وجود نقش و سهم برای نظام‌های ملی در دنیا نداریم و آنچه که امروز در صحنه بین‌المللی به عنوان یک نظام سیاسی، اقتصادی و فرهنگی قابل دریافت و شناخت است سرجمع اوضاع در مقیاس‌های ملی‌ است و این یک واقعیت است و نمی‌توان این دو را جدا از هم تصور کرد. درست مثل این‌که در یک جامعه ملی، آحاد اعضای یک ملت و نظام سیاسی حاکم بر آن با یکدیگر مرتبط هستند و نمی‌شود این دو را بی‌ربط از یکدیگر دانست، این دو برآمده از مجموعه یکدیگر هستند. پس وقتی می‌خواهیم اصلاح در نظام بین‌الملل انجام دهیم، باید اصلاح در آحاد داشته باشیم و منطق دینی ما نیز همین را می‌گوید. "اِنَّ اللّهَ لا یغَییرُ مابِقَومٍ حَتّی یغَییروا ما بِاَنفُسِهِم" پس تا بانفسهم عمل نشود مابقوم هم عوض نمی‌شود، برعکس آن نیز هست. مشایی گفت: شما اگر بخواهید یک ارتقایی در لایه‌های مختلف جامعه انجام دهید باید نظام سیاسی حاکم این ارتقا را بخواهد و اگر نظام سیاسی و فرهنگی حاکم مطالبه تغییرات در آحاد جامعه را نخواهد این تغییر یا رخ نمی‌دهد یا خیلی کند رخ می‌دهد، پس به طور کلی نمی‌شود منکر اثرگذاری وسیع و عمیق نظام حاکم در جامعه شد و در واقع این موضوع یادآور این عبارت معروف است که «الناس علی دین ملوکهم». مشایی ادامه داد: به همین نسبت نیز در جامعه بین‌المللی اوضاع یک جامعه ملی به عنوان آحاد واحدی از نظام بین‌المللی تحت تاثیر نظام جهانی است و هم اصلاح در نظام بین‌الملل متاثر از مطالبه در جوامع ملی است.

برای مطالبه‌گری آزادی باید دارای مقبولیت حقوق بشری بود

وی در پاسخ به این سوال که اصلاح از درون از دیدگاه شما شامل چه مواردی می‌شود، ادامه داد: ما به نظام بین‌الملل انتقاداتی داریم و به قول امام (ره) ما طرفدار مظلوم هستیم و با ظالم کنار نمی‌آییم و هر جا در جهان ظلمی هست مبارزه هست و هر جا مبارزه با ظلم هست، ما هم هستیم و این یک نگاه استراتژیک است ،البته ممکن است این دیدگاه را برخی از نخبگان قبول نداشته باشند و معتقد نباشند که هر جا مبارزه است ما هم باید حضور داشته باشیم، ولی اگر این نگاه را قبول داشته باشیم به عنوان یک مطالبه‌گر بزرگ در سطح بین‌المللی هستیم و باید نسبت به وقایعی که در جهان رخ می‌دهد، حساس باشیم که اینگونه هستیم، ولو در مورد رابطه بین دو دولت غیر باشد. اگر در رابطه با دو دولت غیر یک مساله عمده‌ای وجود داشته باشد که این مساله عمده به نحوی با ارزش‌های بین‌المللی در تعارض باشد و باعث ایجاد دو جبهه شود که یک جبهه آن منفعت کل نظام جهانی است و یک جبهه دیگر آن منفعت زیاده‌خواهان است بی‌توجهی، غفلت و سکوت نسبت به آن آثاری را در نظام بین‌الملل به همراه خواهد داشت. رییس دبیرخانه جنبش غیرمتعهدها در ادامه با بیان این‌که شما اگر مطالبه‌گر آزادی هستید و بخواهید در دنیا از آزادی دفاع کنید خودتان باید مظهر آزادی پخته شده و رسیده در دنیا باشید، گفت: اگر شما می‌خواهید مطالبه‌گری آزادی در دنیا باشید باید در جامعه بین‌الملل از شما مقبولیت حقوق بشری وجود داشته باشد و مثلا اگر هر سال به هر بهانه‌ای قدرت‌ها بخواهند از ما سوء استفاده کنند، مواردی از ما پیدا کنند و تبلیغاتی در سطح وسیع علیه ما بکنند و پرونده درست کنند و هر سال رای‌گیری کنند این باعث می‌شود که وجاهت ما برای پیگیری مسائل حقوق بشر جهانی از بین برود و فرصت از ما گرفته شود و ما به جای این‌که یک موضع طلبکارانه داشته باشیم باید هر سال موضع انفعالانه داشته باشیم و دائم باید بگوییم که نه اینگونه در کشور ما نیست، اینها همه تبلیغات است و مسائل این‌چنینی. وی ادامه داد:البته من الان نمی‌خواهم وارد این موضوع شوم که ما چقدر در این بحث محق هستیم، البته ما قطعا به طور کلی محق هستیم، مواردی که انتقاد به ما وارد است هم وجود دارد، ولی اکنون بحث حقوق بشر در سطح بین‌الملل به یک بحث سیاسی تبدیل شده و خیلی از کسانی که به ما انتقاد وارد می‌کنند و ما را متهم می‌کنند، خیلی جاها به مراتب بیشتر از ما حقوق بشر را نقض می‌کنند. مشایی افزود: اگر ما مطالبه‌گر اصلاح نظام بین‌الملل هستیم، وقتی می‌توانیم این جایگاه مطالبه‌گری را داشته باشیم که ابتکار داشته باشیم و خلاقانه عمل کنیم و اگر در شرایط منفعل باشیم نمی‌توانیم در موقعیت مطالبه‌گر عمل کنیم. این عضو کابینه در ادامه گفت‌وگوی خود با ایسنا بار دیگر بحث خود را به سمت آفریقا سوق داد و گفت: نگاه ما به آفریقا با نگاه برخی از کشورهای دیگر به این قاره متفاوت است. نگاه ما آرمانی است و با نگاه برخی از کشورها که استعماری و صرفا اقتصادی است، فاصله دارد. ما در نقطه مقابل قرار داریم و کاری که آنها در آفریقا می‌کنند، می‌تواند به ما در مشخص کردن و روشن کردن چهره واقعی استعمارگران و بیان کردن تمایز ما با آنها تاثیرگذار باشد. وی با بیان این‌که ما باید در آفریقا اثرگذاری وسیعی داشته باشیم و در واقع یک بیداری ایجاد کنیم، تاکید کرد: رابطه ما با آفریقا باید از سطح رابطه دولت‌ها فراتر رود و به سطح رابطه با ملت‌ها اصالت دهیم؛ چرا که خیلی از دولت‌های آفریقایی تحت فشار اقتصادی دولت‌های استعماری جسارت لازم برای اعمال اراده ملی را ندارند. باید با ارتباط‌گیری با نخبگان آفریقایی در توده‌های مردم اثرگذار باشیم که آنها نیز جسارت لازم را در حاکمان سرزمین‌های آفریقایی افزایش دهند و مانع از خودباختگی صاحبان قدرت در آفریقا در برابر فشارهای جهانی شوند. مشایی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با تاکید بر این‌که باید حافظه ذهنی مردم آفریقا را به نفع آرمان‌هایمان سوق داد و جای کار زیادی وجود دارد، گفت: حضور ما در این قاره در طراز انقلاب و طراز مورد انتظار نیست. ما در موضع محبت و دوستی هستیم و سلطه‌گران در موضع زور و سلطه و طبیعی است که آفریقا باید برای ما سرپایینی باشد و برای آنها سربالایی ولی من نمی‌دانم که در حال حاضر اینگونه است یا نه، ممکن است اینگونه نباشد. این بحث‌هایی است که ما باید بدون تعارف در مورد آن صحبت کنیم.

جایگاه احمدی‌نژاد بالاتر از ریاست‌جمهوری است

وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به بیان دیدگاه خود در ارتباط با احمدی‌نژاد و آینده احمدی‌نژاد پرداخت و گفت: امروز برای ایران شخص احمدی‌نژاد یک فرصت طلایی است. دکتر احمدی‌نژاد اکنون در سطح بین‌المللی یک شخصیت بی‌بدیل و بی‌نظیر است به ویژه در جهانی که از نبود عدالت و آزادی رنج می‌برند. امروز ایشان یک شخصیت آرمانی و شهیری است که جسارت او در برابر قدرت‌های زورگو زبانزد مردم جهان است. رییس دبیرخانه جنبش غیرمتعهدها با اعتقاد بر این‌که شخصیت حقیقی احمدی‌نژاد در حال حاضر برای ایران یک فرصت جهانی است، گفت: وقتی شخصیت حقیقی احمدی‌نژاد با مسئولیتش در ایران همراه می‌شود، این باعث افزایش کمی و کیفی از حیث وسعت و تعمیق تاثیرگذاری می‌شود و به نظرم در پایان دولت آقای احمدی‌نژاد شخصیت ایشان در مقیاس ملی همچنان تاثیرگذار در لایه‌های مختلف اجتماعی با توجه به نوع نگاهی که ایشان در داخل منتشر کردند، خواهد بود؛ چرا که این نوع نگاه امروز فراگیر است و تبدیل به یک خودباوری در مقیاس ملی در بین مردم شده است. از طرف دیگر آقای احمدی‌نژاد دارای اثرگذاری وسیع جهانی هستند و قطعا ایشان نباید موقعیت خود را نادیده بگیرند و از حساسیت خود نسبت به مسائل جهانی فاصله بگیرند. مشایی با اعتقاد بر این‌که احمدی‌نژاد یک رییس‌جمهور تنها نیست، گفت: آقای احمدی‌نژاد وقتی در یک کشور با رییس‌جمهور آن کشور قرار می‌گیرد، نفودش از رییس‌جمهور آن کشور بیشتر است و این به خاطر توانایی و ظرفیتی است که در ایشان وجود دارد، به خاطر مواضع بین‌المللی و جهانی ایشان است. وی در پاسخ به این سوال که اگر وی بخواهد در مورد آینده احمدی‌نژاد تصمیم بگیرد و یک جایگاه حقوقی به او بدهد چه جایگاهی را برای او متصور خواهد بود؟ تصریح کرد: هیچ جایگاهی بعد از دولت دهم شایستگی ندارد که احمدی‌نژاد را در خود جای دهد. شما هر جایگاهی که برای آن تعریف کنید، احمدی‌نژاد در آن جا نمی شود و در واقع جایگاهی نداریم که او در آن جای بگیرد. احمدی‌نژاد اکنون نیز در جایگاه ریاست‌جمهوری نیست، بالاتر از ریاست‌جمهوری است، البته من اثر جهانی آن را عرض می‌کنم. بیشتر از یک رییس‌جمهور است. مشایی ادامه داد:همان‌طور که گفتم وقتی در یک کشوری حضور پیدا می‌کند، از رییس‌جمهور آن کشور جایگاه بالاتری دارد، این جایگاه ربطی به ریاست‌جمهوری ندارد، البته ریاست‌جمهوری در ایران دارای جایگاه بسیار مهمی است؛ چرا که ایران خود کشور بسیار بزرگ و مهمی است، ولی من معتقدم آقای احمدی‌نژاد فراتر از این مقوله‌ها جایگاه دارد، لذا ایشان نباید به هیچ وجه موقعیت بین‌المللی خود را نادیده بگیرد و مثلا به امری بپردازد که بدون آن جایگاه بین‌المللی نیز آن کار شدنی است. به نظر من این ظلم است و اگر چنین کاری بکند یک ظالم بزرگ خواهد بود؛ چراکه یک ظرفیت بزرگ را معطل کرده است. آقای احمدی‌نژاد باید همچنان به عنوان یک نقش‌گذار و تاثیرگذار عمده بین‌المللی عمل کند. مشایی در مورد چگونگی این تاثیرگذاری بعد از پایان دوران ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد، گفت: مگر اکنون آقای احمدی‌نژاد چکار می کند، اکنون از فرصت ریاست‌جمهوری برای حضور استفاده می‌کند، بعدا باید از فرصت شخصیت حقیقی که دارا می‌باشد برای حضور استفاده کند. اکنون آقای احمدی‌نژاد در سازمان ملل می‌رود و در نطقی مسائل را مطرح می‌کند، نظام سلطه موجود را به چالش می‌کشند و از فرصت ریاست‌جمهوری که دارند از آن تریبون استفاده می‌کنند. آقای احمدی‌نژاد شخصی است که تریبون‌های فراوانی دارد و تریبون آقای احمدی‌نژاد بدون ریاست‌جمهوری ایران خیلی خیلی بیشتر از تریبون‌هایی است که روسای خیلی از کشورها دارند. وی اضافه کرد: آقای احمدی‌نژاد وقتی در سازمان ملل حضور پیدا می‌کنند رییس‌جمهور یک کشوری است از 200 کشوری که در آنجا حضور دارند، ولی رسانه‌ها در آنجا می‌گویند رییس‌جمهور ایران و آمریکا و این دو را بیشتر مورد توجه قرار می‌دهند، نه این‌که دیگران مورد توجه قرار نگیرند، ولی سطح توجه متفاوت است. بخش دوم گفت‌وگوی ایسنا که در مورد مسائل مربوط به انتخابات و حضور مشایی در عرصه انتخابات، رابطه او با ولایت فقیه، اتهام ارتباط او با رمال‌ها و جن‌گیرها و تاثیرگذاری او در تصمیمات دولت و نظرش در مورد جریان انحرافی و قلمداد کردن او به عنوان لیدر این جریان در روزهای آتی منتشر خواهد شد.