به گزارش سرو ابرکوه، ابرکوه شهری با قدمت تاریخی است و آداب و رسوم و فرهنگ سنتی و دیرینه دارد، ولی دربارة تاريخچه هيأت های عزاداری و تعزيه در شهرستان، سند گويا و دقیقی در دست نیست.

شیوه عزاداری مردم ابرکوه توسط آقا ميرزا عبدالغني از نجف وارد شد
حامد اکرمی محقق ابرکوهی در این خصوص در گفتگو با خبرنگار سرو ابرکوه، اظهار کرد: در تحقیقات چندین ساله ام با پرسش از مردم و تعزيه خوان ها چنين استنباط کردم که تا قبل از ورود آقا ميرزا عبدالغني (رحمه الله عليه) از شهر نجف عراق به ابركوه مراسم عزاداري امام حسین (ع) و ائمه اطهار به اين شكل نبوده است بلكه به صورت روضه خواني بوده است.

اکرمی افزود: وی مطابق با مراسم آن منطقه با كمك مرحوم سيد علي اكبر آقا عظيمي و مرحوم مصطفي عظيمي مبادرت به تشكيل هيأت و دستة عزاداري کرد. اولین و تنها هيأت ابرکوه با حضور مردم تمام محلات، در حسینیه محله درب قلعه عزاداری می کرد و به سمت محلات دیگر حرکت می کرد.

مستقل شدن دومین هیئت ابرکوه در سال 1325 شمسی
وی گفت: بعد از گذشت سال ها به دلیل اختلافات حزبی و حزب گرايي که در سال 1325 به وجود آمد، کم کم زمینه جدایی هیأت های دیگر محلات از هیأت ابرکوه، پیدا شد. اسفنديار خان تعدادي طبل و شيپور جمع آوري كرد و همراه با تعدادی افراد، براي اداي احترام در سومين روز وفات حاج سيد علي اكبر عظيمي به صورت هيأت به محله درب قلعه رفتند، كه اين جریان مبدأ جدايي هيأت دروازه ميدان از هیئت ابرکوه شد.

محقق ابرکوهی بیان کرد: بعد از آن محلات نبادان، گل كاران، درويش ها (هيأت شه مردان علي) و دیگر هیئت ها یکی پس از دیگری از هیئت ابرکوه و دروازه میدان جدا شدند. تا اينكه امروزه هر محله شهرستان ابرکوه، برای خود هيأت عزاداري مستقل دارد.

تاریخچه روضه خواني در ابرکوه به آخوند حسين كاشفي می رسد
اکرمی با اشاره به اینکه حاج ميرزا كاظم طبيب اولين كسي است كه در ابركوه نوحه سرود، گفت: آخوند حسين كاشفي (زمان قبل از مرحوم مجلسي)‌ با ابتکار خود مقتل سيدالشهدا (ع) را در كتابي با نام روضه الشهدا جمع آوری کرد، كه هر روحاني در مجالس بخشی از آن كتاب را می خواند. این امر به روضه خواني يعني خوانده كتاب روضه الشهدا و آن مجلس هم به نام مجلس روضه خواني مشهور شد.

جوش دور؛ مراسم شب اول محرم
پژوهشگر ابرکوهی اذعان کرد: بعد از پايان مراسم روضه خواني در شب اول محرم، افراد جوش دور مي زدند و در اين جوش دور نوحه هاي مختلفي مي خواندند كه مشهورترين آن عم كِبارُ عباس بود، که توسط علي قيومي خوانده مي شد.

اي شه يارم عباس/ اي تاج دارم عباس
بنگر سوي سكينه/ عم كِبارم عباس
رفتي كه آوري آب/ از بهر طفل بي تاب
مُردم، مرا تو درياب/ عم كبارم عباس
با ساربان بگوييد/ كز گريه سكينه
تا بر شتر نبندند/ محمل به روز باران
عم كبارم عباس/ اي شه يارم عباس
زينب ز ناله گفتا/ با مير ناقه داران
راه شتر سواران/ پر خاك و خون بديدند اجساد تاج داران 
رفتي كه آوري آب/ از بهر طفل بي آب
مُردم ، مرا تو درياب/ از بهر طفل بي آب

مسير هيات عزاداري همان مجالس شخصی روضه خوانی بود
وی خاطر نشان کرد: در گذشته هیئت های عزاداری چون مثل امروز حسینیه در هر محلی وجود نداشت، بیشتر به منزل آقا زاده، صمصام، ابوطالبی و بصیری می رفت. لازم به ذکر است مسیر هیئت های امروزی همان مسیر گذشته است.

قدیمی ترین نوحه خوان های ابرکوه
اکرمی ضمن تأکید بر این مطلب که امروزه متاسفانه در برخي موارد نوحه ها تحريف شده و آثار منفي به جاي مي گذارد، ادامه داد: سيد صمد عظيمي يكي از نوحه خوانان مشهور بود كه اشعاري را از كوكب شمس آبادي مي خواند و محمد جواد قيومي و علي آقا قيومي از دیگر نوحه خوان های قديم هستند.

قدیمی ترین ذاکران اهل بیت علیهم السلام در ابرکوه
وی عنوان کرد: مصطفي ميرزا محمود، مهدي ميرزا محمود، زين العابدين ملا آقا بابا، محمد ملا آقا بابا، آقا سيد نجف، حاج حسن ملا نقي، جليل ميرزا محمد حسين، سيد محمد احمد زاده ابرقويي، عزيز از محله دروازه ميدان، فاتحي از محله امامزاده احمد (ع)‌، از قدیمی ترین ذاکران اهل بیت علیهم السلام در ابرکوه بودند.

واعظان مشهور ابركوه در سال های گذشته
اکرمی از مرحوم سيد محمد مهدوي، سيد علي اكبر عظيمي، شيخ قاضي، آقاي شيخ حسين (پدر مادر آقا محمد عبدالعظيمي)، حاج ملا حسن پسر حاج ابوطالب، حاج سيد محمود عظيمي، حاج محمد قيومي، آقا سيد مصطفي مصطفوي، ميرزاي حاجي آقا، سيد محمد صحافي، حاج آقا نورالله مهدوي، حاج شيخ محمد ابراهيم كريمي و حاج ملا محمود حاج آخوند به عنوان واعظان و روحانيون مشهور و قدیمی ابرکوه نام برد.

پذيرايي عزاداران حسيني در گذشته
وی در پایان گفت: مردم شهرستان ابرکوه در گذشته بيشتر با آش رشته، آش كشك، آش الُم، حلیم، شعله زرد، چای، شربت آبليمو و... از عزاداران حسینی در مسیر حرکت هیئت ها پذیرایی می کردند.

انتهای پیام/ ف