به گزارش سرو ابرکوه؛ " آسیا به معماری ابرقو چشم دوخته است" یادداشتی است متعلق به صمد دوستدار سرپرست روزنامه کیهان در فارس که در سال های قبل انقلاب منتشر شده است، دارای عکس هایی از حسین دوستدار.

این یادداشت و برخی یادداشت هایی که متاسفانه در گذر زمان گم شده، گویای این است که شهر باستانی ابرکوه که همیشه به عنوان نقطه ای دورافتاده مطرح بوده دارای قابلیت‌های فراوانی است که جا دارد  از نظر مسئولین دور نماند، گرچه همواره در تازیانه بی توجهی صورت سرخ می کند و دم نمی زند.

آسیا به معماری ابرقو (ابرکوه) چشم دوخته است
گزارش از: صمد دوستدار سرپرست کیهان در فارس
عکس از:  حسین دوستدار خبرنگار کیهان در فارس
ابرقو، سمبل کوچکی و حقارت و نشانه دورافتادگی دیروز، امروز نظر محافل خبری جهان و بخصوص آسیا را بخود جلب کرده است...
این نقطه دور افتاده از کشور ما که قرار است به عنوان مرکز سنتی آسیا مورد مطالعه قرار گیرد تا بحال فقط در ضرب المثل ها نامی داشت اما امروز به لحاظ وجود آثار ارزنده اش از نظر معماری سنتی مورد مطالعه سازمان بین المللی محیط زیست و یونسکو قرار می گیرد.

اهمیت قضیه بیشتر از آن جهت است که بخش ابرقو، در میان تمام روستاها و شهرهای قاره آسیا، بدین منظور انتخاب شده و قرار است در آینده نزدیک یک سلسله عملیات ساختمانی نیز بر پایه همان روش معماری در آنجا انجام شود .

اقدام اخیر، دایر به تمرکز مطالعات معماری سنتی در ابرقو و مهمتر از آن انجام عملیات ساختمانی به طور حتم، در پیشرفت این بخش، بویژه جنبه های توریستی و مآلا اقتصاد آن، تاثیر بسزایی خواهد داشت.

اما ابرقو کجاست و چه عواملی، انگیزه انتخاب آن برای اجرای این طرح بزرگ جهانی شده است؟
آیا جز این است که هر کس با شنیدن نام"ابرقو" یک ناحیه یا منطقه عقب افتاده صرف را نزد خود مجسم می کند . این احساس و تجسم، بقدری همه گیر شده که نخست وزیر، در سفر چند ماه پیش خود به رامسر، به هنگام انتقاد از عدم پیشرفت  این منطقه سرسبز و زیبا، ابرقو را مثل زد و گفت :"رامسر، حتی از ابرقو هم عقب افتاده تر است!"

موقعیت ابرقو
اما چهره ای که ابرقو امروز دارد و خبرنگار اعزامی کیهان در شیراز آن را ترسیم کرده، تقریبا خلاف آنست که تاکنون تصور کرده ایم بدین معنی که با کوچکترین توجهی می توان از ابرقو به عنوان یک " جاذبه توریستی" استفاده کرد . ابرقو با حدود بیست هزار جمعیت، در 48 کیلومتری  شرق جاده شیراز – اصفهان و در شاهراه یزد – فارس قرار گرفته.

مردان ابرقو، بیشتر به زارعت و زنها به کارهای دستی مثل قالبافی و گیوه چینی مشغولند.
اولین اثری که به محض ورود به ابرقو، به چشم می خورد، یخچالهای قدیمی است که در گذشته با انباشته شدن آب باران در فصول بارندگی و تبدیل به "یخ" در فصل تابستان مورد استفاده مورد قرار می گرفته است.

اما در سال های اخیر، به علت جلوگیری مقامات بهداشت، این یخچال ها بصورت متروکه درآمده است.

سرو 5 هزار ساله
معروفیت ابرقو، بیشتر به علت وجود درخت سروی است که قدمت آن را تا پنج هزار سال دانسته اند و هنوز سبز و خرم ، برجای مانده است .

باستان شناسان، معتقدند که این سرو، حدود دوهزار سال قبل از میلاد، همزمان با بنای اهرام ثلاثه مصر و حکومت عیلامی ها غرس شده و دو هزار سال جوانتر از سرو دیگری است که چندی پیش در مصر کشف شد.

"پروفسور الکاندروف" یکی از محققان آثار باستانی نوروزی پس از دیداری از "سرو" عمر آن را متجاوز از چهارهزار سال قلمداد کرده و دانشمند روسی دیگری که پانزده سال پیش به ایران آمده معتقد است که سرو ابرقو، بیش از 5هزار سال عمر دارد.

"پروفسور گدار" فرانسوی باستان شناسی که سال های زیاد در ایران به تحقیق و تتبع پرداخته عمر درخت را بیش از سه هزار سال دانسته است.

در کتب تاریخی ایران نیز، پیرامون شگفتی های این درخت، مطالبی نوشته اند:

سرو ابرقو، بیش از 40 متر ارتفاع و 16 متر قطر دارد و از کنده عظیم ان 12 شاخه بزرگ، سربفلک کشیده که قطر هر یک از آنها بدون شک، از قطر یک سرو بزرگ معمولی بیشتر است .

انشعاب همین شاخه ها که شمارش آنها، مشکل است مسافتی به شعاع بیش از 10 متر مربع را در بر گرفته است.

گذشته از سرو بی نظیر ابرقو، آثار تاریخی فراوانی در گوشه و کنار شهر وجود دارد که هر یک از آنها باید به نوبه خود ، مورد مطالعه قرار گیرد.

گنبدعالی
از جمله آثار مورد توجه"گنبدعالی" است که بذر روی تپه ای واقع در هجده کیلومتری ابرقو، بنا شده و مربوط به زمان دیلمیان است. این بنا، طبق روایات مستند، آرامگاه عبدالله بن شمس الدوله دیلمی است. وجود مطالبی به خطوط کوفی، تاریخ بنیان بنا را تعیین می کند .

مسجد جامع ابرقو
مسجد جامع ابرقو، حدود دوهزار مترمربع مساحت دارد، قسمت جنوبی مسجد، محراب بسیار زیبایی قرار دارد که از لحاظ گچبری و خطاطی روی آن، در نوع خود، کم نظیر است.

بنای این مسجد را به خواجه نظام الملک طوسی نسبت می دهند.

خانه های ابرقو، نیز هر یک در نوع خود، یک اثر تاریخی هستند، گچ بریها، آیینه کاری ها و استیل بناها، کلا حکایت از علاقه مردم به حفظ سنت های معماری قدیم می کند.

مناره های نظامیه

خانه آقازاده

سرو ابرکوه

منبع: روابط عمومی شهرداری ابرکوه