یزدبانو؛ به انباشته شدن غیر عادی چربی در بدن چاقی می‌گویند وزمانی که کالری دریافتی بیشتر از کالری مصرفی باشد، به چربی تبدیل شده ودر بدن ذخیره می‌شود.

اضافه وزن وچاقی با ذخیره بیش ازحد انرژی به صورت چربی در بدن ظاهرمی‌شود و در کشورما اضافه وزن وچاقی در افراد بزرگسال(60-25 سال) بسیار شایع است ودر کودکان ونوجوانان نیز روند رو به افزایشی را طی می‌کند.

به چه کسانی چاق می‌گویند؟

هر فرد با توجه به سن، جنس وقدی که دارد، وزن ایده‌آل خاص خود را دارا می‌باشد. اگر وزن فرد متناسب با سن وقدش نباشد ودر واقع بیشتر از استاندارد‌ها باشد این فرد مبتلا به اضافه وزن یا چاقی است.

چه عواملی در بروز چاقی نقش دارند؟

عوامل بسیار زیادی در بروز چاقی مؤثر هستند.

علت‌های شناخته شده به طور عمده عبارتند از:

عوامل ژنتیکی:

عامل ارث در بروز چاقی مؤثراست. مواردی مانند سوخت وساز پایین، عدم سوخت وساز کامل چربی، تمایل زیاد بدن برای استفاده از کربوهیدرات(مواد قندی) از علل ژنتیکی چاقی می‌باشند.

عوامل محیطی:

ماشینی شدن زندگی وکاهش تحرک بدنی از دلایل عمده اضافه وزن وچاقی در دنیای امروز است. استفاده از اتومبیل، آسانسور، پله‌برقی، ماشین‌های لباسشویی وظرفشویی، دستگاه‌های کنترل از راه دور وهزاران مورد دیگر همگی انسان را از تحرک واداشته واز طرف دیگر مصرف غذا‌های آماده(فست‌ فود‌ها)، غذا‌های چرب وسرخ شده، انواع سس‌های چرب مثل مایونز، مواد قندی، شیرینی، شکلات ونوشابه‌های گازدار از عوامل مؤثر در بروز اضافه وزن وچاقی هستند.

بیماری‌ها:

بسیاری از بیماری‌ها با توجه به مکانیسم آنها باعث چاقی می‌شوند. کم کاری غده تیروئید سبب کاهش هورمون‌ها تیروئیدی می‌شود. این هورمون‌ها نقش بسیار مهمی در سوخت وساز مواد غذایی در بدن دارند وکم شدن آنها باعث ذخیره‌سازی چربی ودر نتیجه چاقی می‌شوند.

بیماری‌های دیگر مانند اختلال‌های عصبی- عضلانی، بیماری‌های استخوان ومفاصل به صورت غیرمستقیم واز طریق کاهش فعالیت بدنی باعث چاقی می‌شوند.

اختلال در هورمون‌های جنسی چه درزنان وچه در مردان ممکن است تعادل متابولیکی بدن را به هم زده وخود را با چاقی نشان دهند.

داروها:

بسیاری از دارو‌ها در افزایش وزن نقش دارند. این اثرات ممکن است مستقیم باشد مثل دارو‌های ضد‌بارداری یا کورتون‌ها ویا در اثر پیامد‌های ناشی از دارو مثل دارو‌های ضدافسردگی وضداضطراب باشد که با ایجاد خواب آلودگی وبی‌تحرکی سبب کاهش مصرف انرژی ودر نتیجه اضافه وزن وچاقی می‌شوند.

اختلالات عصبی ومشکلات روانی:

در این نوع اختلالات به دلیل ماهیت بیماری یا اثرات دارو‌های مختلف معمولا افراد غیر‌فعال وکم‌تحرک شده وبه دنبال آن دچار اضافه وزن وچاقی می‌شود.

زیان‌های چاقی چیست؟

شانس بیشتر برای ابتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی، سکته‌ها، بیماری قند وانواع سرطان.

رسوب چربی در جدار سرخگ‌ها، گرفتگی رگ‌ها در نهایت سکته.

درد وسفتی در مفاصل، تخریب غضروف مفصلی وسایش مفصل‌ها.

توقف تنفس در خواب.

بیماری کبد ونهایتا نارسایی کبدی(سیروز).

سنگ کیسه صفرا.

توصیه‌ها وراهنمایی‌های مفید برای پیشگیری از اضافه وزن وچاقی:

1. به کودکان ودانش‌آموزان توصیه کنید از میان وعده‌های سالم وبا ارزش غذایی مثل میوه، سبزی، شیر، لقمه‌های خانگی: نان وپنیروگردو، نان وتخم‌مرغ و...، انواع میوه‌ها: خیار، و... وشیر ولبنیات کم‌چرب استفاده کنند.

2. همچنین از خوردن شیرینی وشکلات بیش ازحد، چیپس ومیان وعده‌های چرب خودداری کنند.

3. مصرف غذاهای چرب، سرخ شده، شیرین وشور را محدود کنید.

4. سرعت غذا خوردن خود را کاهش دهید. هر لقمه غذا را برای مدت طولانی‌تری بجوید.

5. غذا را در ظرف کوچکتری بکشید. در رستوران غذای نیم پرس سفارش دهید.

6. غذا خوردن را همزمان با سایر فعالیت‌ها مانند تماشای تلویزیون یا کتاب خواندن انجام ندهید.

7. همه غذای تهیه شده را سرمیز نگذارید. بهتر است به همان اندازه که می‌خواهید مصرف کنید، در ظرف خود غذا بکشید ودوباره سراغ ظرف غذا نروید.

8. مواد‌غذایی نامناسب مانند نوشابه، چیپس، سس مایونز، شیرینی و... را نخرید.

9. مصرف فست‌فود‌ها مانند: سوسیس، کالباس، پیتزا، سیب‌زمینی سرخ شده وانواع ساندویچ‌ها که در بیدون از خانه وبا مواد چرب ونامرغوب تهیه می‌شود را محدود کنید.

10. برای میان وعده از میوه‌ها وسبزی‌های تازه استفاده کنید.

11. از شیر ولبنیات کم‌چرب(کمتراز5/1%) ویا بدون چربی استفاده کنید. در مورد کودکان مصرف شیر ولبنیات بدون چربی توصیه نمی‌شود.

12. مراقب باشید بی‌جهت غذا نخورید. مثلا وقتی به بچه‌ها غذا می‌دهید باقی مانده را خودتان مصرف نکنید.

13. فعالیت بدنی خود را افزایش دهید.

14. کودکانی که ساعت‌های زیادی را به تماشای تلویزیون می‌پردازند چاق‌تر هستند چون هم تحرکشان کم می‌شود وهم در هنگام تماشای تلویزیون اغلب تنقلات کم ارزش وچاق کننده می‌خورند. به کودکان توصیه کنید در روز بیش از دو ساعت از وقتشان را به تماشای تلویزیون نگذرانند.

15. سه روز در هفته، 30 دقیقه پیاده ‌روی تند انجام دهید.

انتهای پیام/ش