سرو ابرکوه؛

یکی از محورها و مبانی اساسی سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی «مديريت مصرف با تأكيد بر اجراي سياست‌هاي كلي اصلاح الگوي مصرف و ترويج مصرف كالاهاي داخلي همراه با برنامه ريزي براي ارتقاء كيفيت و رقابت پذيري در توليد» است. اهمیت میزان و نوع مصرف در جامعه به حدی است که بسیاری از کارشناسان معتقدند نخستین گام در اقتصاد مقاومتی اصلاح الگوی مصرف است زیرا با مصرف است که تولید و سرمایه گذاری در اقتصاد جهت می‌گیرد.

مردم و خانواده‌ها دو عنصر اصلی کم و کیف مصرف در جامعه می‌باشند و آن گونه که مقام معظم رهبری فرمودند: « در زمینه ی مصرف، عمده کار دست مردم است که این بخشی از اصلاح الگوی مصرف است که من دو سال قبل اینجا به ملت ایران عرض کردم و بخشی از جهاد اقتصادی است که سال گذشته عرض کردم. تولید ملی مهم است. این را باید هدف قرار بدهند».

ایشان استفاده از مارک‌های خارجی در پوشاک، وسایل منزل، مبلمانمان، امور روزمره و در خوراکی ها را تفاخری غلط دانستند و بر استفاده از تولیدات کارگر ایرانی تاکید کردند.

اقتصاد مقاومتی محورهای متعددی دارد که در این میان توجه به اصلاح الگوی مصرف حاکم بر جامعه بسیار بااهمیت است زیرا بدون هدایت مردم برای تحقق عملی اقتصاد مقاومتی، راهکارهای سیاستی و حمایتی دولت محکوم به شکست خواهد بود و به جز هزینه های بسیار برای دولت، ثمره‌ای نخواهد داشت. به طور کلی می‌توان گفت عموم مردم در اجرای اقتصاد مقاومتی نقش به سزایی دارند که در این میان میزان و نوع مصرف آنان بسیار بااهمیت است.
مقوله مصرف در جهت اجرای عملی اقتصاد مقاومتی موارد گوناگونی را شامل می‌شود. از ریز‌ترین تا کلی‌ترین مسائل که در تمامی آن‌ها باید به این موضوع توجه کرد که مصرف این کالا و یا  اقدام به چنین کاری به تحقق اقتصاد مقاومتی کمک می‌کند یا خیر؟ توجه به مقوله مصرف با هدف قرار دادن تحقق اقتصاد مقاومتی جنبه های متفاوتی دارد که در زیر به چندی از آن پرداخته می شود:

*مهمترین نکته در مصارف هر خانوار ایرانی توجه به خرید کالاها و اقلام تولید داخل است؛ که مقام معظم رهبری نیز بارها بر آن تاکیدات فراوانی داشته اند. مردم باید به این موضوع توجه کنند که خرید کالاهای ایرانی شغل کارگر ایرانی را تضمین می‌کند و برعکس با خرید کالاهای خارجی مشاغل کارگران ایرانی نابود می‌شود. صنعت کیف و کفش ایرانی در نتیجه واردات بی‌رویه و تمایل مردم به استفاده از آنان باعث نابودی صنعت دیرینه کفش ایران شد و کارگران این صنعت دیرینه بودند که تجربه تلخ استفاده از کالای خارجی را چشیدند. گفتنی است بسیاری از صنایع دیگر نیز وضعیت مشابهی دارند که اگر برای نجات آنان اقدامی صورت نگیرد محکوم به نابودی هستند.

** از دیگر نکات قابل توجه در مقوله مصرف، اسراف و تبذیر است. اسراف در جامعه مذهبی ایران به حدی پیشرفته است که عمل به آن عادی است و خلاف آن نشانه عقب‌افتادگی است. امروز اسراف در خوراک، پوشاک، وسایل زندگی، وسایل ارتباطی چون موبایل و .... در طبقات مرفه جامعه بسیار شدید شده است و طبقات معمولی و متوسط جامعه نیز برای جانماندن از مد روز در حد توان خود تن به اسراف‌های امروزی می‌دهند.

رواج مصرف‌گرایی و اسراف آفت جامعه امروز ایران است که توسط دشمنان کشور به بطن جامعه مذهبی ایران تزریق شده است. با تغییرات تکنولوژی و پیشرفت آن در تمام عرصه‌ها شاهد آن هستیم کشورهای پیشرفته محصولات خود را روانه کشورهای جهان سومی کرده و بازار فروش خود را در آن جا می‌یابند. این درحالی است که کشورهای مصرف‌کننده منابع و ثروت ملی خود را برای خرید محصولات مصرفی کشورهای غربی صرف می‌کنند.

توسعه ی اقتصادی بر مبنای سرمایه داری مصرفی، نسخه ای است که غرب برای اقتصاد خود پیچیده است و برای اینکه بتواند کشورهای در حال توسعه را نیز به صورت بازاری برای مازاد محصولات تولیدی خود درآورد و آنان را به خرید این کالاها تشویق کند، چاره ای نمی بیند جز آنکه مصرف گرایی را به صورت ارزش برای آنان درآورد.

از دیگر جنبه‌های مصرفگرایی در کشورهایی چون ایران مدگرایی است که در هر فصل برای هر ماه نوع پوشش متفاوتی ارائه می‌شود و جوانان با اسراف و زیاده‌خواهی سرگرم مد و ظواهر شده و از ارزش‌های واقعی دور می شوند. تعبیری که مقام معظم رهبری از خطر مصرف گرایی برای جمهوری اسلامی ایران دارند، تعبیر «بیماری اجتماعی» است (در دیدار دانشگاهیان سمنان، 18 آبان 1385). رهبری در سال 81 نیز آن چنان به پدیده ی مصرف گرایی در جامعه انتقاد می کنند که شاید تا آن زمان این چنین نسبت به این موضوع واکنشی صورت نگرفته بود. ایشان فرمودند: «مصرف‏گرایی، جامعه را ازپای درمی‏آورد. جامعه‏ای که مصرف آن از تولیدش بیشتر باشد در میدان های مختلف شکست خواهد خورد.» (بیانات در خطبه های نماز عید فطر، 15 آذر 1381).

یکی از ابزارهای قوی و تاثیرگذار در موضوعات مختلف فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی رسانه ملی است که متاسفانه در ایران از این ابزار نیز آگاه یا ناآگاه در جهت خلاف  هدف و منافع جمهوری اسلامی ایران استفاده شده است. متاسفانه عملکرد رسانه ملی در زمینه فرهنگ‌سازی و نمایش الگوهای مصرف ایرانی اسلامی مثبت نبوده است به جرات می‌توان گفت در تمامی برنامه‌ها فیلم‌ها و سریال‌ها، همه به نوعی رواج تجمل‌گرایی، مدگرایی و مصرفگرایی مشهود است.

*** از دیگر نکات قابل توجه در خصوص مسأله مصرف کالاهای خارجی در کشور موضوع واردات و قاچاق است.  متاسفانه حجم و نوع محصولات وارداتی در سال‌های اخیر به شدت افزایش یافته است و این موضوع برای کشور وسیع و جمعیت 75 میلیونی ایران دردآور است. واردات در سال های اخیر ضربات جبران‌ناپذیری بر تولید داخلی وارد کرده است و باعث تعطیلی بسیاری از واحدهای تولیدی شده است.

نکته دیگر در خصوص واردات این است که بسیاری از اقلام وارداتی کشور چنان چه به کشور وارد نشوند مشکلی خاصی بوجود نمی‌آید؛ بسیاری از کالاهای لوکس که بیشتر جنبه تجمل و مدگرایی داشته و فقط ارز از کشور خارج می‌شود. کشور ایران که دچار تحریم های خصمانه دشمن قرار دارد چه نیازی به واردات چوب گلف، دستمال گردن، مجسمه تزئینی و .....  دارد؟

از سویی دیگر بسیاری از کالاهایی که از خارج از کشور تامین می‌شود را می‌توان در داخل کشور تولید کرد به طور مثال در ایران هیچ گونه سوزن، سنجاق و اقلام مشابه تولید نمی‌شود!!! آیا ایران تکنولوژی تولید سوزن را ندارد؟ آیا ایران توانایی تولید چنین کالاهایی را ندارد؟؟

نکته بسیار مهم آن است که باید میزان و حجم واردات در کشور مورد بازبینی و تجدید نظر قرار گیرد و از واردات بسیاری از اقلام غیرضروری و مواردی که توان داخلی برای تولید آنان وجود دارد جلوگیری به عمل آید.

در خصوص موضوع قاچاق و واردات علاوه بر این که مردم باید از خرید آن‌ها امتناع ورزند دولت نیز باید اقدامات جدی در جهت حمایت از تولیدات داخلی انجام دهد، به گونه‌ای که وجود قاچاق کالا در کشور کاملا ریشه کن شود و واردات کالاهای مورد نیاز نیز بر اساس اصول اقتصاد مقاومتی صورت گیرد.

با نگاهی عمیق به بسیاری از کالاهای مصرفی ایرانیان مشخص می‌شود که درصد قابل توجهی از کالاها و اقلام مصرفی تولید داخل نیست؛ بسیاری از کالاها که به نام کالای ایرانی شناخته می شوند یا به طور کامل در خارج از کشور تولید می‌شود و صرفا برند ایرانی می‌گیرد یا این که درصد قابل توجهی از مواد مورد نیاز برای تولید آن از خارج از کشور تامین می‌شود.

جامعه ایرانی باید به این موضوع توجه کنند که با مصرف کالاهای داخلی، تولید بسیاری از کالاها در داخل کشور انجام خواهد شد که در نتیجه علاوه بر رها شدن ایران از وابستگی به خارج، فرصت‌های بسیار شغلی برای جوانان ایرانی ایجاد خواهد شد.
 

با توجه به شرايط و نياز امروز کشور، ضروري است الگوی نامطلوب مصرف در جامعه با همکاری و احساس مسئولیت همه آحاد مردم جامعه، اعم از مديران دولتي، قانون‌گذاران، برنامه‌ريزان و توده‌ي مردم اصلاح گردد تا با یک الگوی مصرف صحیح، علمی و کارشناسی وابستگی کشور به خارج کاسته شود و از نابودی حجم عظیمی از سرمایه ملی جلوگیری به عمل آید و از سوی دیگر شاهد شکوفایی و رونق اقتصاد کشور و کاهش بیکاری و سایر معضلات ناشی از ان باشیم.